اسطوخودوس

اسطوخودوس گیاهی دارویی است که پیشینه طولانی مصرف در طب ایرانی دارد. بیشترین کاربرد آن در رابطه با بیماری های مربوط به مغز و اعصاب بوده است و از آن به عنوان «جاروب دماغ» یاد شده است. در خصوص مشخصات گیاه شناسی، مطالب متعددی در منابع طب ایرانی بیان شده است که نشان می دهد گیاهان مختلفی در قرون مختلف به عنوان اسطوخودوس استفاده شده اند.

 در این مقاله سه گونه منتسب به اسطوخودوس از خانواده Lamiaceae، شامل  L. Lavandula stoechas, .Mill  Lavandula angustifolia و  .BoissNepeta menthoides   بررسی  شد و گیاه شناسی آن ها با موارد بیان شده در منابع طب ایرانی در خصوص ماهیت اسطوخودوس، مقایسه شد.

 با توجه به بررسی های انجام شده و شرح مذکور در منابع طب ایرانی، می توان اسطوخودوس را معادل Lavandula stoechas دانست. قابل ذکر است که از اواسط قرن بیستم، گیاه Nepeta menthoides، در بازار دارویی ایران به عنوان اسطوخودوس معرفی و جایگزین اسطوخودوس رومی شده است.

 نتایج این کار می تواند راهگشای محققین گیاهان دارویی جهت کار روی هر یک از گونه های مذکور باشد.