پرکاربردترین ابزارها و شیوه های مدیریت الگویابی

در گزارش شرکت بین و شرکا در سال 2018 الگویابی (Benchmarking) رتبه سوم را از نظر میزان استفاده در بین 25 ابزار مدیریتی به خود اختصاص داده است. در زبان فارسی معادل‌‌‌های مختلفی برای این اصطلاح وجود دارد. بهینه‌‌‌کاوی، محک‌‌‌زنی و ترازیابی از جمله این اصطلاحات است.
الگویابی عبارت است از ‌‌فرایند مستمر مقایسه عملیات سازمان با شرکت یا سازمانی که بهترین عملکرد را در آن عملیات دارد. به بیان دیگر، الگویابی ‌‌فرایند مستمر مقایسه با بهترین شرکت‌‌‌های صنعت است به نحوی که بتواند رویه‌‌‌ها، ‌‌فرایندها و عملیات سازمانی را متناسب با الگوی تعیین شده بهبود ببخشد. کارشناسان بیان می‌‌‌کنند که الگویابی یک ‌‌فرایند تحقیقاتی است که مدیران را قادر می‌‌‌سازد تا در زمینه ‌‌فرایندها و روش‌‌‌های مختلف، مقایسه شرکت به شرکت داشته باشند و بتوانند بهترین‌‌‌ها را انتخاب کرده و به سطحی از برتری و امتیاز رقابتی دست یابند. اغلب ما با دیدارهای دهه‌‌‌های شصت و هفتاد میلادی ژاپنی‌‌‌ها از شرکت‌‌‌های آمریکایی آشنا هستیم. در آن سال‌‌‌ها، طی مدت زمان کوتاهی که ژاپنی‌‌‌ها از شرکت‌‌‌های آمریکایی بازدید کردند و به کشور خود بازگشتند، شیوه‌‌‌های عملکردی را که در آمریکا دیده بودند، در کشور خود به اجرا درآوردند و امور سازمان‌‌‌ها را بهبود بخشیدند. در آمریکا، الگویابی در اوایل دهه هشتاد توسعه یافت، هنگامی که رقابت جهانی، صنایع آمریکایی را مجبور به یافتن روش‌‌‌هایی برای بهبود سریع محصولات و خدمات کرد. در آن زمان، مدیریت کیفیت با سرعت فراگیر می‌‌‌شد و مدیران را با اصول، ابزارها و روش‌‌‌های تجزیه و تحلیل شیوه کار، تجهیز می‌‌‌کرد. کمابیش از هر 500 شرکتی که مجله فورچون نام می‌‌‌برد، دست کم یک پروژه الگویابی را به اجرا در آورده بودند. نخستین شرکتی که از ابزار الگویابی استفاده کرد، شرکت زیراکس بود، البته شرکت زیراکس این روش را الگویابی رقابتی نامید. زیراکس این روش را برای بهینه کردن رویه‌‌‌های دریافت صورت‌حساب‌‌‌ها، انبارداری و تولید خودکار به کار برد.