بررسی نقش پوشش جنگلی در نگهداشت خاک به عنوان یک خدمت اکوسیستمی (مطالعه موردی: استان لرستان)

جنگل های واقع در رشته کوه زاگرس به عنوان بخشی از منابع طبیعی کشور دارای کارکردها و خدمات مختلفی هستند که یکی از مهم ترین آنها حفظ و نگهداشت خاک است. رشد جمعیت طی دهه های اخیر، تخریب و تشدید بهره برداری بی رویه از جنگل ها را به دنبال داشته است و شناخت کارکردها و خدمات اکوسیستم های جنگلی رویکردی جدید در جهت جلوگیری از تخریب و نابودی آنها محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پوشش جنگلی در نگهداشت خاک به عنوان یک خدمت اکوسیستمی در مقایسه با سایر انواع کاربری اراضی در سطح استان لرستان و شناسایی نواحی با عرضه بالای این خدمت اکوسیستمی انجام شده است. مدل سازی خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک با استفاده از بسته نرم افزاری InVEST 3.0 و روابط مربوطه انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که با افزایش میزان فاکتورهای فرسایندگی باران و گرادیان طول شیب به سمت جنوب استان، حداکثر پتانسیل هدررفت خاک در بخش جنوبی استان مشاهده شد (1000 تن در هکتار). از طرف دیگر همپوشانی مکانی پوشش جنگلی با این مناطق بر نقش پوشش جنگلی در حفظ خاک در مناطق مستعد هدررفت خاک تاکید داشت. براساس یافته های پژوهش پوشش جنگلی در مقایسه با سایر طبقات کاربری اراضی، بیشترین میزان نگهداشت خاک را به خود اختصاص داده است.جنگل های واقع در رشته کوه زاگرس، وسیع ترین منطقه جنگلی کشور با بیش از پنج میلیون هکتار وسعت، دارای کارکرد حفاظت آب و خاک بوده و یکی از مهم ترین خدمات این اکوسیستم، ممانعت از فرسایش خاک است. متاسفانه امروزه این اکوسیستم های جنگلی در مواجهه با روند فزاینده دخل و تصرف های بی رویه ناشی از نیازهای روز افزون بهره برداران، با تغییرات مهمی از نظر کمی و کیفی مواجه شده اند. به نظر می رسد آگاهی از خدمات اکوسیستم های جنگلی تا حد زیادی از تخریب و نابودی آنها جلوگیری می کند و تصمیم گیری ها را به سمت مدیریت بهینه کاربری اراضی سوق خواهد داد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پوشش جنگلی در نگهداشت خاک به عنوان یک خدمت اکوسیستمی در مقایسه با سایر انواع کاربری اراضی در سطح استان لرستان و شناسایی نواحی با عرضه بالای این خدمت اکوسیستمی انجام شده است. مدل سازی خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک با استفاده از بسته نرم افزاری InVEST 3.0 و روابط مربوطه انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که با افزایش میزان فاکتورهای فرسایندگی باران و گرادیان طول شیب به سمت جنوب استان، حداکثر پتانسیل هدررفت خاک در بخش جنوبی استان مشاهده شد. از طرف دیگر همپوشانی مکانی پوشش جنگلی با این مناطق بر نقش پوشش جنگلی در حفظ خاک در مناطق مستعد هدررفت خاک تاکید داشت. براساس یافته های پژوهش پوشش جنگلی در مقایسه با سایر طبقات کاربری اراضی، بیشترین میزان نگهداشت خاک را به خود اختصاص داده است.