پاسخ فیزیولوژیک نهال مورد (Myrtus communis L.) به تلقیح با میکروارگانیسم ها در شرایط تنش کم آبی

گیاه مورد (Myrtus communis L.) که در مناطق خشک و نیمه خشک کشور پراکنش دارد، به علت ارزش هایش در زیباسازی محیط، توسعه فضاهای سبز شهری و برون شهری، احیاء اکوسیستم های طبیعی و مصارف دارویی حائز اهمیت فراوانی می باشد. در تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر تلقیح میکروارگانیسم ها روی تغییرات فیزیولوژیک نهال های مورد (Myrtus communis L.) در شرایط تنش کم آبی، آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عامل تنش کم آبی در سه سطح: 100 درصد ظرفیت مزرعه (بدون تنش)، 60 درصد ظرفیت مزرعه (تنش ملایم) و 30 درصد ظرفیت مزرعه (تنش شدید) و عامل تلقیح میکروبی در 7 سطح: شاهد (بدون تلقیح)، قارچ Funneliformis  mosseae، قارچRhizophagus intraradices ، ترکیب این دو قارچ، باکتری Pseudomonas fluorescens، باکتری P. putida  وترکیب این دو باکتری بود. نتایج نشان داد که بیشترین درصد کلنیزاسیون ریشه در هر سه رژیم آبی، مربوط به تیمار ترکیب دو قارچ بود طوری که در محیط های کم آبی شدید، ملایم و بدون تنش، این تیمار، به ترتیب باعث افزایش 8/17، 3/11 و 75/7 برابری کلنیزاسیون ریشه نسبت به شاهد (عدم تلقیح) شد. کم آبی باعث کاهش فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق، هدایت مزوفیلی، محتوی نسبی آب، پتانسیل آبی و افزایش کارایی مصرف آب، غلظت CO2 درون سلولی و نشت الکترولیت گردید، اما تلقیح میکروارگانیسم ها باعث بهبود صفات فوق شد. در کم آبی شدید، تیمارهای ترکیبی دو قارچ یا دو باکتری، سبب افزایش فتوسنتز (48-47 درصد)، هدایت روزنه ای (41-39 درصد)، تعرق (65-62 درصد) هدایت مزوفیلی (64-57 درصد)، پتانسیل آبی (21 -20 درصد)، محتوی نسبی آب (4/1 برابر)، و کاهش غلظت CO2 درون سلولی (31-28 درصد) و نشت الکترولیت (4/1 برابر) نسبت به شاهد (عدم تلقیح) شد. به طور کلی، با توجه به بهبود صفات فیزیولوژیک مشاهده شده، می توان ابراز داشت که تلقیح میکوریزایی و باکتریایی سبب افزایش تحمل به خشکی نهال مورد در مقابل کم آبی می شود.