اثربخشی درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر تنظیم هیجان و کارکردهای اجرایی زنان باردار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی

بارداری، زایمان و تولد نوزاد نیز با افزایش خطر بروز اختلالات روانی همراه است که یکی از این اختلالات، اضطراب اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس  بر تنظیم هیجان و کارکردهای اجرایی زنان باردار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بود.

روش پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان طالقانی شهر تهران بین ماه های شهریور تا بهمن سال 1396 بود که تعدادشان 243 نفر بود و 60 نفر از این زنان (نمره بالاتر از 15 در مقیاس اضطراب اجتماعی) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر کدام شامل 30 نفر) قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس کارکردهای اجرایی، تنظیم شناختی هیجان و اضطراب اجتماعی بود. تحلیل داده ها، با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و نرم افزار SPSS-22 انجام شد.

میانگین (انحراف معیار) سن آزمودنی های گروه آزمایش (1/5) 1/33 و گروه گواه، (3/5) 7/34 سال بود. میانگین (انحراف معیار) کارکردهای اجرایی گروه آزمایش در پیش آزمون (7/2) 5/9 بود که به (1/3) 3/13 در پس آزمون افزایش یافت (01/0>P) اما در گروه گواه در پیش آزمون، (4/2) 1/9 بود که به (5/2) 7/9 در پس آزمون رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. میانگین (انحراف معیار) راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان گروه آزمایش در پیش آزمون (9/8) 5/56 بود که به (2/10) 7/61 در پس آزمون افزایش یافت (01/0>P) اما در گروه گواه در پیش آزمون، (1/9) 57 بود که به (2/9) 2/57 در پس آزمون رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. میانگین (انحراف معیار) راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان گروه آزمایش در پیش آزمون (8/10) 4/60 بود که به (5/10) 7/55 در پس آزمون کاهش یافت (01/0>P) اما در گروه گواه در پیش آزمون، (3/10) 1/60 بود که به (6/9) 5/59 در پس آزمون رسید که این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس منجر به افزایش تنظیم هیجان مثبت (4/12=F، 001/0>P)، کاهش تنظیم هیجان منفی (2/15=F، 001/0>P) و افزایش کارکردهای اجرایی (1/7=F، 001/0>P) در زنان باردار مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی شده است.

مطالعه نشان داد که درمان ذهن آگاهی موجب افزایش کارکردهای اجرایی و راهبردهای مثبت تنظیم شناختی و کاهش راهبردهای منفی تنظیم هیجان شد.