مروری بر عوامل روان شناختی و نوع جست وجوی موثر بر اضافه بار انتخاب در نظام های بازیابی اطلاعات

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل روان شناختی و نوع جست وجو بر اضافه بار انتخاب در نظام های بازیابی اطلاعات انجام شد.

 پژوهش حاضر با رویکرد مروری توصیفی به منظور تجمیع دیدگاه ها در نظریه اضافه بار انتخاب و براساس مطالعه متون مرتبط با نظریه اضافه بار انتخاب انجام شد. جمع آوری مقالات با استفاده از کلمات کلیدی اثر انتخاب های خیلی زیاد، بیش انتخابی، استبداد انتخاب، پارادوکس انتخاب و فریب انتخاب و ترکیب آن ها با کلمات کلیدی عوامل موثر، عوامل تعدیل کننده، نظام های بازیابی اطلاعات، تیپ شخصیتی، گوگل و همچنین کلمات کلیدی Too-much-choice Effect، Hyperchoice، Tyranny of Choice، Paradox of Choice و The Lure of Choice با ترکیب کلمات کلیدی Maximizer، Satisficer، Type of Search، Modulators، Google در پایگاه های اطلاعاتی SID، Magiran و موتور جست وجوی گوگل Sciencedirect و Google Scholar در طی سال های 1990 تا 2016 انجام شد.

 از 115 مقاله یافت شده، در نهایت 47 مقاله برای مطالعه انتخاب شد و در سه گروه عمده قرار گرفت. گروه اول مقالات مرتبط با نظریه اضافه بار انتخاب، گروه دوم مقالات مرتبط با دلایل نارضایتی افراد از گزینه های زیاد و گروه سوم مقالات مرتبط با عوامل موثر در رخداد اضافه بار انتخاب بود. مقالات این گروه خود به دو دسته عوامل روان شناختی و نوع جست وجو تقسیم شدند. نتایج این مطالعه علاوه بر شناسایی عوامل نارضایتی افراد، نشان داد که دو عامل تیپ شخصیتی و نوع جست وجو از عوامل موثر در نارضایتی و به عبارتی وقوع اضافه بار انتخاب هستند.

برپایه یافته ها عوامل نارضایتی افراد در هنگام مواجهه با نتایج بازیابی شده زیاد در موتور جست وجوی گوگل شناسایی شد: محدودیت توانایی های شناختی و رخ دادن اضافه بار شناختی (نظریه اضافه بار شناختی)، احساس پشیمانی برای بررسی نکردن همه نتایج بازیابی و به دنبال آن احساس پشیمانی از گزینه انتخابی که خود منجربه اصطلاحا «دانه چینی» یا گزینش با وسواس اطلاعات می شود (نظریه رویداد غیرمنتظره). مرور پژوهش های انجام شده در این حوزه مشخص کرد که در میان عوامل روان شناختی، تیپ شخصیتی و نوع جست وجو (جست وجوی خاص و عام)، عوامل موثر در رخداد اضافه بار انتخاب هستند. باتوجه به حرکت نظام های بازیابی اطلاعات به سمت شخصی سازی، درنظرگرفتن تیپ شخصیتی افراد و نوع جست وجو به بازیابی هایی با رضایت بیشتر کاربران منجر خواهد شد.