بررسی نقش عوامل طبیعی در پراکنش و استقرار سکونتگاه های روستایی شهرستان زنجان

شکل گیری سکونتگاه های انسانی، همواره بر پایه ی عوامل طبیعی مانند؛ آب و خاک مناسب استوار بوده است و روستاها به عنوان اولین شکل از حیات جمعی انسان در یک عرصه طبیعی از خصوصیات متعدد طبیعی، اقتصادی و... تاثیر می پذیرند. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت استقرار سکونتگاه های روستایی شهرستان زنجان، بر حسب معیارهای طبیعی صورت گرفته است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، 5 معیار طبیعی شامل؛ ارتفاع، شیب، جهت شیب، بارش و دما به عنوان عوامل موثر در استقرار سکونتگاه ها انتخاب شده و با استفاده از روش های آماری در محیط GIS و شاخص آماری موران مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که 70 درصد روستاهای این شهرستان در ارتفاع بیشتر از 1600 متر قرار دارند که این امر بیانگر کوهستانی بودن بیشتر مناطق این شهرستان است. همچنین با توجه به گرایش مکان گزینی روستاها در مناطق با شیب مناسب، 76.2 درصد روستاهای این شهرستان در طبقه شیب 15-0 درصد استقرار یافته اند. در نتیجه با توجه به عدم همبستگی معنادار عوامل طبیعی در مکان گزینی مناطق روستایی، با استفاده از شاخص موران که از توابع خود همبستگی فضایی جهت استخراج الگوی توزیع می باشد، توزیع فضایی نقاط روستایی محدوده مورد مطالعه از نوع خوشه ای است که در این خصوص ضریب موران مثبت و برابر با 0.45 بوده که در سطح اطمینان 1 درصد معنادار می باشد.