بررسی کیفیت شیمیایی آب های زیرزمینی در مجاورت محل دفن مواد زاید جامد شهر گرگان

مکان های دفن زباله می توانند با آثار محیط زیستی ناشی از نفوذ شیرابه زباله ها به آبهای سطحی و زیرزمینی همراه باشند. عدم وجود برنامه های مراقبتی، عدم مکان های مناسب زمین شناسی برای دفن زباله، روش های دفن تلنباری و عدم استفاده از بستر نفوذ ناپذیر سبب بروز این گونه مشکلات می شود.
هدف این پژوهش، بررسی کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی در مجاورت محل دفن مواد زاید جامد شهری گرگان است. در مطالعه آبهای زیرزمینی مجاور محل دفن زباله های شهر گرگان، مقدار اغلب کاتیون ها و آنیون ها بیش از حد استاندارد آب آشامیدنی است. اگر چه میانگین مقادیر Na+، k+، Mg2+، Cl-، SO42-، PO43-، NO3-، NH3 در آب چاه های بالادست محل دفن زباله، به ترتیب 2-10*، 2.01، 20.37، 0.18، 141.2، 90.2، 38.82، 2.8 و 27.8 میلی گرم در لیتر اندازه گیری شده است. ولی غلظت این آلاینده ها در آب چاه های مجاور (پایین دست) محل دفن زباله، به ترتیب 2-10*7.9، 51.35، 0.50، 200.3، 183.30، 71.42، 7.2 و 218.8 میلی گرم در لیتر گزارش می شود. دامنه تغییرات مقادیر کدورت، هدایت الکتریکی و مجموع مواد جامد محلول به همراه غلظت آلاینده های NO3، Na+، Cl-و SO4 آب چاه های مجاور محل دفن زباله های شهر گرگان بسیار بیشتر از آب چاه های بالادست محل دفن این مواد زاید جامد است. با توجه به بالا بودن هدایت الکتریکی و تطابق بسیار خوب و مثبت آن با غلظت آلاینده های Na+، K+، Cl-، SO42- و TDS جهت کلی جریان آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از جنوب - جنوب خاور به سمت شمال - شمال باختر، دفن زباله های شهر گرگان به روش تلنباری بدون بستر نفوذ ناپذیر در نهشته های لسی (76 درصد سیلت و 23.5 درصد رس عمدتا از نوع کائولینیت، ایلیت و سمکتیت) می توان استنباط نمود که نفوذ شیرابه زباله ها به آبهای زیرزمینی این منطقه سبب آلودگی آب چاه های مجاور محل دفن زباله شده است. رخساره های هیدروشیمی آبهای زیرزمینی منطقه از نوع Ca2+Na+HCO-3Cl-، Na+HCO-3Cl- و Ca2+HCO-3 هستند.
نظر به اینکه آبهای زیرزمینی منطقه محل دفن زباله های شهر گرگان مورد استفاده افراد این منطقه قرار می گیرد، برای جلوگیری از آلودگی این آبهای زیرزمینی باید اقدامات حفاظتی، نظیر تعبیه سیستم جمع آوری شیرابه زباله ها، ترمیم مکان فعلی دفن زباله با ایجاد بستر نفودناپذیر و احداث مکان جدید دفن زباله با رعایت اصول بهداشتی و استاندارد صورت گیرد.