ارائه مدل تحلیلی به منظور شناخت و ارزیابی مولفه های محیطی موثر بر افزایش تعاملات اجتماعی کودکان دارای اوتیسم در مراکز آموزشی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

اختلال طیف اوتیسم1، اختلال فراگیر در رشد سیستم عصبی است که با نقص در تفکر، احساس و هیجان، زبان و توانایی ارتباط با دیگران و در نتیجه کاهش سطح تعامل مبتلایان همراه است. به منظور ایجاد یک فرآیند یکپارچه برای ارتقای تعاملات اجتماعی در کودکان اوتیسم، مداخلات درمانی باید با کمک طراحی معماری مناسب و با در نظر گرفتن نقش متغیرهای محیطی در برآورده ساختن نیازهای کودکان اوتیسم، صورت گیرد. لذا شناخت مولفه های معماری تاثیرگذار بر ارتقاء تعاملات اجتماعی کودکان اوتیسم و ارزیابی و اولویت بندی آن ها در طراحی معماری این مراکز، بااهمیت به نظر می رسد. هدف از مقاله حاضر، شناخت و ارائه مدل تحلیلی از شاخص های محیطی موثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی کودکان دارای اوتیسم، جهت اولویت بندی این شاخص ها در طراحی محیط های آموزشی می باشد. روش مورد استفاده در این مقاله، توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات در دو مرحله صورت گرفت؛ در مرحله اول پیشینه و مبانی نظری تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی گردآوری و شناخت معیارها و زیر معیارهای اصلی حاصل شد؛ سپس با استفاده از معیارهای به دست آمده در مرحله اول، مدل تحلیلی چهار سطحی از شاخص های محیطی موثر بر افزایش سطح تعاملات اجتماعی کودکان دارای اوتیسم ارائه شد. پس از آن پرسشنامه ای با استفاده از برنامه Expert Choice تهیه و میان 15 نفر از متخصصان شامل: روانشناسان، کار درمان ها و مربیان کودکان اوتیسم توزیع شد و به این ترتیب معیارها و زیرمعیارهای به دست آمده با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و مقایسات زوجی رتبه بندی شد و در پایانی، تنها مدارس اوتیسم شهرهای قزوین، زنجان و تبریز انتخاب شدند و شرایط این معیارها در آن ها مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت نتایج این تحقیق مشخص کرد، از میان اصول و معیارهای مورد بررسی،«سازمان دهی فضاها» و «عناصر طبیعی» با وزن های (42/0) و (32/0) بیشترین تاثیر را برافزایش سطح تعاملات اجتماعی کودکان دارای اوتیسم در محیط های آموزشی دارند.