پهنه بندی آسیب پذیری های کالبدی-زیرساختی در برابر زمین لغزش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد مطالعاتی: سکونتگاه های واقع در محدوده استان تهران و البرز

استان تهران و البرز مناطقی با اهمیت ویژه از لحاظ فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در کشور هستند که بسیاری از سکونتگاه های آنها در مناطق مستعد وقوع حرکات دامنه ای از نوع زمین لغزش احداث شده اند. پژوهش حاضر، با توجه به پهنه های پرخطر زمین لغزش بر اساس سناریوی رخداد زلزله و بارش، زیانها و آسیب پذیری های کالبدی- زیرساختی محتمل در این مناطق را مورد بررسی قرار می دهد.

در تحقیق حاضر 11 شاخص موثر بر رخداد زمین لغزش با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی گروهی امتیازدهی و مقایسه زوجی شده اند و پس از تدوین نقشه  پهنه های مستعد زمین لغزش، آسیب پذیری زیرساختها، ابنیه، تجهیزات و تسهیلات شهری در برابر این سانحه ارزیابی شد.

بر اساس یافته ها، در نوار شمالی، قسمتهایی از شرق و جنوب استان تهران و شمال و غرب استان البرز خطر زمین لغزش با احتمال بسیار بالا، بالا و متوسط وجود دارد. توسعه عناصر کالبدی- زیرساختی استان تهران و البرز در این محدوده ها سبب آسیب پذیری بالا و متوسط این حوزه شده است. متعاقب آن احتمال رخداد سوانح ثانویه مانند انفجار و آتش سوزی در بخش هایی از محدوده پژوهش، بالا و متوسط ارزیابی شده است.

با توجه به احتمال رخداد زمین لغزش در شهرها و شهرکهای واقع در استان های تهران و البرز، لازم است در وهله اول، کاهش آسیب پذیری عناصر کالبدی- زیرساختی موجود، در برابر زمین لغزش در اولویت برنامه ریزان و مسئولان شهری و منطقه ای قرار گیرد. همچنین، هرگونه برنامه ریزی و توسعه آتی عناصر کالبدی-زیرساختی شهری و منطقه ای در این محدوده ها، باید با توجه به احتمال سانحه زمین لغزش انجام گیرند.