چارچوب ارزیابی جامع خسارت های اقتصادی سیل (مستقیم، غیرمستقیم، ملموس و ناملموس): رخداد سیل 29 فروردین 1395 نوده خاندوز، حوضه رودخانه گرگان رود

خسارت ها و تلفات ناشی از رویداد سیل شامل طیف وسیعی از خسارت های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است؛ بنابراین ضروری است در فرآیند برنامه ریزی و مدیریت ریسک سیلاب در یک منطقه، همه خسارت های وارده مورد بررسی واقع شوند. پژوهش حاضر با هدف معرفی چارچوب ارزیابی جامع خسارت های اقتصادی سیل با چهار مفهوم خسارت های مستقیم، غیرمستقیم، ملموس و ناملموس در شهر نوده خاندوز استان گلستان برای رویداد سیل مورخ 1395/01/29انجام شد.

در این راستا پهنه سیلابی در طول مسیر رودخانه خرمارود (150 متر از حاشیه رودخانه)، به منظور مشخص کردن سطوح در معرض خطر تعیین شد. بخشی از اطلاعات مربوط به خسارت های مستقیم و ملموس وارده در سیل مذکور با مراجعه به اداره های مرتبط، جمع آوری شد. برآورد خسارت های غیرمستقیم و ناملموس نیز از طریق پیمایش میدانی، مصاحبه با جوامع محلی و تهیه و تکمیل پرسش نامه صورت گرفت.

 نتایج نشان می دهد که در گروه خسارت های مستقیم-ملموس، بیش ترین خسارت مربوط به بخش تاسیسات و کشاورزی، به ترتیب با ارزش ریالی در حدود 6000 و 5950 میلیون ریال است. در گروه خسارت های غیرمستقیم-ملموس نیز بعد از خسارت بازگشایی مجدد معابر و پاک سازی (در حدود 350 میلیون ریال)، بیش ترین آسیب مربوط به ایجاد وقفه در کسب و کار با حدود 87 میلیون ریال است. در گروه خسارت های غیرمستقیم-ناملموس بیش ترین خسارت به ترتیب مربوط به بی نظمی و هرج ومرج، پریشانی، ناراحتی و آسیب روانی ایجاد شده و از دست رفتن اعتماد نسبت به مسئولین با ارزش ریالی به ترتیب در حدود 154، 149 و 124 میلیون ریال است.

 در مجموع، بیش ترین خسارت ها در شهر نوده خاندوز مربوط به خسارت هایی است که به صورت مستقیم-ملموس (40/92 درصد) وارد شده است. با این حال در برنامه ریزی برای مدیریت جامع به منظور رسیدن به توسعه و سلامت پایدار علاوه بر در نظر داشتن خسارت های مستقیم و ملموس، بایستی خسارت هایی که به صورت غیرمستقیم و ناملموس وارد می شوند نیز در نظر گرفته شود. هر چند که میزان خسارت های این گروه ها در مقایسه از نظر ارزش ریالی کم تر باشد.