مفهوم رند و رندگونگی از منظر غزلیات حافظ در سه نمایشنامه ی عروسکی بهرام بیضایی

رند در زبان پارسی از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته و حامل معانی مثبت و منفی بی شماری در آثار کهن است. حافظ برخلاف اکثر پیشینیان خود، نگرشی سطحی و منفی به رندان ندارد و بالعکس آن ها را ریاستیز، عصیانی و حقیقت جو معرفی می کند که در راهی دشوار و عوام گریز، مولد انقلاب های فردی و اجتماعی مختلفی بوده اند به طوری که حافظ پژوهان بسیاری این مفهوم را مهم ترین دستاورد فکری حافظ میدانند. از برآیند این خصایص نیز می توان به کنش گری رندان به مثابه یک شخصیت نمایشی اشاره کرد. بهرام بیضایی(نمایشنامه نویسی که توجه بی شائبه او به آثار کهن غیر قابل انکار است) گزینه مناسبی برای پی گیری این مفهوم است چه بسا که روحیه قهرمانی و انقلابی موجود در آثار او در پیوند با اسطوره و کهن الگوها بر جنبه ها و خصلت های راز آمیز، عصیانی و شوریدگی شخصیت هایش صحه می گذارد. نگارندگان برای اثبات هویت وجودی شخصیت رند(که به واسطه ویژگی هایش نمایشی است) برآن هستند تا با نگاهی نو، دستاورد شعری حافظ را مورد پژوهش قرار داده و با توجه به اهمیت شخصیت پردازی در ادبیات نمایشی در راستای ادبیات تطبیقی به بسط شخصیت رند در شعر و نمایش بپردازند. بنابراین ضمن برشمردن ویژگی های رندی و رندگونگی در غزلیات حافظ و پی بردن به اصل این مفهوم، انواع تقسیم بندی یک شخصیت دراماتیک را بررسی کرده و پس از آن به تطبیق خصایص رند حافظ با ویژگی های یک شخصیت نمایشی پرداخته می شود و از حاصل این رهیافت سه نمایشنامه عروسکی بیضایی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.