تحلیل نقشه موضوعی و هم نویسندگی مقالات مجله اعتیاد پژوهی: یک مطالعه علم سنجی

از زوایای مختلفی می توان تولیدات علمی را بررسی کرد که ترسیم نقشه های علمی یکی از رایج ترین آن ها است چرا که با ترسیم نقشه علمی می توان دید روشن تر و جامع تری از تحلیل های لازم به دست آورد. هدف از این پژوهش ترسیم و تحلیل نقشه موضوعی و شبکه هم نویسندگی مقالات مجله اعتیاد پژوهی است.

 این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد علم سنجی با استفاده از تحلیل هم رخداد واژگان و تحلیل شبکه انجام شده است. جامعه پژوهش را تمامی مقالات مجله اعتیاد پژوهی طی سال های 1384 تا 1397 تشکیل می دهد. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای Ravarmatrix، UCinet و Netdraw استفاده شده است.

تحلیل داده ها نشان داد که در مجموع طی سال های 1384 تا 1397، 463 مقاله در این مجله منتشر شده است. بررسی نقشه هم رخدادی واژگان مقالات مجله اعتیاد پژوهی نشان داد که موضوعاتی همچون اعتیاد، معتاد، سوء مصرف، نگرش، وابستگی، ولع مصرف، زنان، افسردگی، آمادگی اعتیاد، سلامت روان، کیفیت زندگی، دانش آموزان و خودکارآمدی از مهمترین موضوعات مقالات بوده است. همچنین ترسیم و تحلیل شبکه هم نویسندگی این مقالات، 6 خوشه را نشان داد. بررسی شاخص های مرکزیت نشان داد که محمدخانی، محمدی فر و نجفی از مهمترین نویسندگان به لحاظ این شاخص هستند.

 نقشه هم رخداد واژگان موضوع اعتیاد نشان داد که رویکرد موضوعی بیشتر مطالعات در حوزه ی روانشناسی بوده است تا پزشکی. از این رو نیاز است که دامنه موضوعی مختلفی برای مجله تبیین شود و انواع دیگر اعتیاد نیز مورد توجه قرار گیرد.