منشاء و تکامل سیال کانه ساز در کانسار مگنتیت±آپاتیت لکه سیاه (بافق): شواهدی از میانبارهای سیال و ایزوتوپ های پایدار اکسیژن

کانسار مگنتیت±آپاتیت لکه سیاه در شمال شرق بافق و در زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. سنگ میزبان کانسار شامل توالی های ضخیم آتشفشانی-رسوبی به سن کامبرین زیرین است که به صورت مجموعه کالدرایی لکه سیاه رخنمون دارد. کانه زایی آهن به صورت عدسی های مگنتیت و هماتیت اغلب همراه کانی های باطله آپاتیت، کوارتز و کلسیت تشکیل شده است. براساس شواهد پتروگرافی میانبارهای سیال، پنج نوع میانبار سیال شامل چندفازی (L+V+S1+S2)، سه فازی (L+V+S)، دوفازی غنی از مایع (L+V)، دوفازی غنی از گاز (V+L) و تک فاز گاز (V)، در کانی های کوارتز و آپاتیت کانسار لکه سیاه شناسایی شد. میانبارهای سه فازی فراوان ترین نوع میانبارها هستند که دمای همگن شدن برای کوارتز بین 123 تا°C  530 (متوسط C° 344) و در آپاتیت بین 175 تا °C 420 (متوسط C° 385)، بدست آمد. همچنین، تغییرات شوری در میزبان کوارتز بین 30 تا 58 درصد وزنی معادل نمک (متوسط 40 درصد وزنی) و در آپاتیت بین 34 تا 53 درصد وزنی معادل نمک (متوسط 6/41 درصد وزنی)، را نشان می دهد. فشار محاسبه شده در سیستم H2O-NaCl، بین 10 تا 500 بار و معادل عمق 3/0 تا 5/1 کیلومتری، بدست آمد. مقادیر δ18Owater در تعادل با کوارتز بین 5/7 تا 11 درهزار است که نشان دهنده سیال با خاستگاه ماگمایی است. براساس تغییرات وسیع دمای همگن شدن نهایی و شوری و نیز همبستگی مثبت آنها در میانبارهای سیال، اختلاط سیال ماگمایی دما و شوری بالا با سیال سرد با شوری کم (مشابه سیال جوی)، از عوامل موثر در رخداد کانسار لکه سیاه است.