انواع تعارض منافع غیر مالی در پژوهش های زیست پزشکی و پیامدهای آن

تعارضات اخلاقی مطرح در پژوهش می تواند تاثیر نامطلوبی بر تمامی مراحل یک تحقیق داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تعارضات اخلاقی غیر مالی در پژوهش های زیست پزشکی می باشد.

در این مطالعه مروری پایگاه های اطلاعاتی IranMedex، MagIran، Pubmed با واژگان کلیدی تعارض منافع، غیر مالی و پژوهش جستجو گردید. چکیده مقالات بازیابی شده بررسی و پس از حذف مقالات تکراری و غیر مرتبط، متن کامل مقالات مرتبط تحلیل شد.

تعارضات غیر مالی را بر اساس گروه های درگیر می توان به سه دسته: 1 پژوهشگران؛ 2 موسسات پژوهشی؛ 3 مجلات علمی تقسیم نمود. تعارضات مطرح برای پژوهشگران: تمایل برای کسب شهرت، کسب درجه و موقعیت علمی بالاتر در مقایسه با همکاران، به دست آوردن گرنت های پژوهشی و تمایلات سیاسی، دینی و...، به علاه برخی سیاست ها در زمین ارتقای اعضای هیات علمی و مشوق های پژوهشی. برای موسسات پژوهشی: شناخته شدن به عنوان یک سازمان حرفه ای، طرفداری و یا موقعیت سیاسی افراد تصمیم گیرنده و مدیران مراکز پژوهشی، دست یافتن به افتخار و یا کسب رتبه در ارزیابی ها و شهرت و از مهم ترین تعارضات برای مجلات: وجود ارتباط داوران با نویسندگان و یا سازمان های پژوهشی تهیه کننده مقالات، دریافت گرنت و یا فعالیت از سوی داور در مرکزی که مقاله آن را برای داوری پذیرفته است، داشتن سابقه کار پژوهشی مشترک و یا مقاله با نویسندگان مقاله مورد بررسی.

ضمن رعایت امانتداری در تحلیل، گزارش و استناددهی انتشار نتایج به دور از هرگونه سوگیری انجام  شد.

توجه بیشتر سیاستگذاران این حیطه به تعارضات غیر مالی، تدوین کدهای اخلاقی در این زمینه، فرایندهایی برای شناسایی این نوع از تعارضات و تغییر سیاست ها و مقرراتی که در بروز این تعارضات نقش دارند، می تواند در به حداقل رساندن آن ها کمک نماید.