تعیین دز مناسب مواد جهش زای فیزیکی و شیمیایی در بافت کالوس برگ کیوی فروت

استفاده از مواد جهش زای فیزیکی و شیمیایی باعث ایجاد واریته های مقاوم به انواع بیماری، مقاوم به شرایط نامطلوب محیطی و حتی سبب بروز خصوصیات جدید در تولیدات کشاورزی در نقاط مختلف جهان شده است. با توجه به اثرات کشنده خیلی از عوامل جهش زا در دزهای بالا، تعیین دزهای مناسب با توجه به نوع بافت، شرایط درون سلول و شرایط محیط رشد، گام اولیه در استفاده از این تکنیک ها است. استفاده از بافت کالوس به عنوان بافت هدف به جای جوانه یا بذر روش سریع تری جهت تولید گیاهچه های جدید جهش یافته بدون ظهور بافت شیمر را ممکن می سازد. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت اقتصادی کیوی و نقش ایران در تولید منطقه ای این محصول، از بافت کالوس آن به عنوان بافت هدف برای تعیین دزهای مناسب از اشعه گاما با شدت تابش صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 گری به عنوان جهش زای فیزیکی و اتیل متان سولفونات (EMS) به عنوان جهش زای شیمیایی با غلظت های صفر، 4/0، 6/0، 8/0، 1 و 2/1 درصد در مرکز تحقیقات گیاه و غذا، نیوزلند در سال 2016انجام شد. شاخص های رشد کالوس و همچنین نشانگرهای مولکولی SSR در مرحله گیاهچه، جهت تعیین دزهای مناسب و تغییرات احتمالی ژنتیکی استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش دز اشعه گاما و غلظت EMS، اندازه کالوس مرده نیز افزایش یافت اما بیشترین تعداد شاخه تولیدشده در تیمار اشعه گاما در دزهای 40 و 50 گری و در تیمار EMS در غلظت 1 درصد به دست آمد. لذا دز 50 گری اشعه گاما و غلظت 1 درصد EMS به عنوان مقادیر مناسب جهت استفاده در بافت کالوس دوماهه کیوی و ایجاد جهش به منظور تولید خصوصیات متفاوت و جدید در جمعیت موتانت تشخیص داده شدند.