پتروژنز، ژئوشیمی و کانه زایی مس محدوده ساغری، جنوب شاهرود

کانسار مس ساغری در 120 کیلومتری جنوب غرب شاهرود، در بخش شرقی نوار آتشفشانی_نفوذی ترود_چاه شیرین قرار دارد. کانی سازی در منطقه ساغری درون واحدهای آتشفشانی و آذرآواری به سن ائوسن رخ داده است. سنگ های آتشفشانی یاد شده بر پایه مطالعات صحرایی، آزمایشگاهی و آنالیزهای ژئوشیمیایی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت بازالتی، بازالت، داسیت و رخنمون هایی از آذرآواری ها به صورت توف و آگلومرا هستند. ماهیت این سنگ ها کالک آلکالن پتاسیم بالا و به مقدار جزئی شوشونیتی است که از دیدگاه زمین ساختی، در موقعیت مرتبط با کمان ماگمایی و پهنه فرورانش قرار می گیرند. دایک های با ترکیب حد واسط تا بازیک توالی های آتشفشانی_آذرآواری را قطع کرده اند. دگرسانی آرژیلیتی، سریسیتی، کلریتی، کربناتی و اکسید آهن (لیمونیت، هماتیت و گوتیت) در سنگ های میزبان قابل تشخیص است. ساخت و بافت ماده معدنی به صورت رگه_ رگچه ای، پرکننده فضای خالی، جانشینی و دانه پراکنده می باشد. برپایه مطالعات کانه نگاری کانی های اصلی مس شامل مالاکیت، کالکوسیت، کولیت، کالکوپیریت، کریزوکولا و کمتر مس طبیعی است. از میان این کانی ها، مالاکیت و کالکوسیت بیشترین فراوانی را دارند. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی عنصر مس بالاترین همبستگی را با عنصر نقره نشان می دهد. همچنین مطالعات سیال درگیر، عمق کانه زایی را 100 تا 200 متر، دمای تشکیل آن 100 تا 140 درجه سانتی گراد و شوری حدود 5 تا 15 درصد وزنی نمک طعام نشان می دهد. از دید کانی شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت و ژئومتری، کانسار مس ساغری شباهت های فراوانی با کانسارهای مس نوع مانتو و طبقات سرخ آتشفشانی دارد.