واکاوی شرط اعتبار کارشناسی پزشکی در اثبات دیه ی منفعت عضو، از منظر فقه امامیه

تخصصی شدن علوم و تامل در تاثیر آن در اجتهاد، اهمیت واکاوی هرچه بیشتر جایگاه و تاثیر نظریه ی کارشناسی را در فقه و حقوق اسلامی روشن می سازد. پزشکان متخصص، از جمله اهل خبره ای محسوب می شوند که اثرگذاری نظریه ی کارشناسی آنان در ابواب مختلف و مسائل متعدد، واضح و چشم گیر است. امروزه، امکان کشف حقیقت با امکانات دانش پزشکی و آزمایش های جدید و دقیق آن و به ویژه، توجه به تخصصی شدن روزافزون این دانش، دامنه ی بحث از کارکردهای نظریه ی کارشناسی پزشکی را در فقه و حقوق، بسیار گسترده و فراگیر ساخته است. در نوشتار پیش رو، این تاثیر در اثبات دیه ی منفعت عضو واکاوی شده و ضمن تبیین مصادیق تاثیر کارشناسی پزشکی در اثبات دیات زوال عقل و حواس بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی، دیدگاه های اصولی در شرط اعتبار کارشناسی بررسی گردیده است. دو دیدگاه مطرح در شرط اعتبار فقهی کارشناسی، دیدگاه شهادت انگاری کارشناسی و اشتراط عدالت و تعدد در آن؛ و دیدگاه کفایت حصول وثوق و اطمینان عقلایی است؛ و دیدگاه اول، در اثبات دیه ی منفعت عضو از شهرت فقهی برخوردار است. مقاله ی حاضر، به بازپژوهی گفتار طرفداران دو دیدگاه پرداخته؛ و با تبیین تفاوت ماهوی شهادت و نظریه ی کارشناسی و حجیت نظر اهل خبره بر اساس سیره ی عقلایی؛ و نیز معرفی تحصیل اطمینان و الغای احتمال اشتباه به عنوان ملاک این سیره ی مستقر، دیدگاه دوم را بر گزیده است.