بررسی دیدگاه ملاصدرا درباره استمرار اشیاء درزمان در پرتو اکنون گرایی اولویتی

در متافیزیک تحلیلی معاصر دو نظریه رقیب در مساله چگونگی استمرار اشیاء در زمان موجود است، دوام گرایی (endurantism) و امتدادگرایی (Perdurantism). براساس دوام گرایی اشیاء سه بعدی اند و از طریق حضور تام در هر لحظه از زمان موجودند و براساس امتدادگرایی اشیاء چهاربعدی اند و علاوه بر اجزاء مکانی، دارای اجزاء زمانی نیز هستند. اولی اکنون گرایی و دومی سرمدی گرایی درباب زمان را پیش فرض می گیرند. اکنون گرایی این ایده است که تنها «اکنون» و محتویات آن موجودند و گذشته/آینده واقعیت ندارند. براساس سرمدی گرایی تمامی مواضع زمان یعنی گذشته/اکنون/آینده به نحو مساوی موجود و واقعی هستند. از ترکیب نظریات زمان و استمرار چهار ترکیب بوجود می آیند: 1. امتدادگرایی/سرمدی گرایی، 2. دوام گرایی/سرمدی گرایی، 3. دوام گرایی/اکنون گرایی و، 4. امتدادگرایی/اکنون گرایی. دیدگاه صدرا درباره استمرار در زمان، با (1) و (4) شباهت دارد اما، بدلیل ناسازگاری درونی (4) و ناسازگاری اش با (1)، دیدگاه صدرا این دو هم نیست و بلکه، ایده پنجمی می تواند باشد که می توان آن را امتدادگرایی/اکنون گرایی اولویتی نام نهاد که بر اساس آن هویات اکنون به صورت بنیادین درزمانی موجودند و گذشته/آینده موجودند اما، بر اکنون مبتنی هستند.