کهن الگوی قربانی در آیین های مهرپرستی و زرتشتی با محوریت قربانی شدن گاو

در اجرای کهن الگوی قربانی، عنصر قربانی با توجه به نوع فرهنگ، آیین، معیشت و... انتخاب می شده است و در ایران، گاو به منزله اسطوره ای کهن که از آغاز داستان آفرینش در اساطیر آیینی حضور دارد، شاخص ترین چهره برای عمل قربانی است و در آیین مهرپرستی به مثابه یکی از مهم ترین مراسمات اجرا می شده است تا با ریخته شدن خون گاو، زمین به حیات دوباره برسد و با خوردن گوشت آن، پیروان این آیین به جاودانگی و نامیرایی رسند. پس از ظهور زرتشت به دلایلی مانند مقابله با نمادهای مهرپرستی، ترویج یگانه پرستی، لزوم یکجانشینی و توسعه تمدن، با قربانی کردن گاو به شدت مقابله می شود و حراست و حمایت از گاو مورد توجه خاص زرتشت قرار می گیرد؛ اما با این همه، حتی در آیین زرتشت نیز روایت های از قربانی کردن گاو گزارش شده است که از لزوم اجرای این عمل حکایت دارد و آن همانا کمک به باروری زمین و احیای چرخه حیات است؛ اما با این همه، برخورد زرتشت با قربانی کردن گاو، اسطوره جاودانگی و مسئله حفظ زمین را وارد عرصه های تازه تری از معنا می کند و مضامین اساطیری را با تعقل همراه می سازد. این جستار به شیوه توصیفی تحلیلی و با توجه به نظریه یونگ، کهن الگوی قربانی گاو را در دو آیین مهرپرستی و زرتشتی بررسی و واکاوی کرده است.