انعکاس تفکر اشعری در افکار سعدی

تفکر اشعری در زمان و جغرافیای زندگی سعدی متداول بوده است. برخی پژوهشگران معتقدند که نشانه های اعتقاد سعدی به اشاعره، در آثار او قابل تشخیص است و شکی در اشعری مذهب بودن او باقی نمیگذارد. علم کلام بمعنای استدلال درباره مفهوم آیات وحی و تاویل آن تا زمان خلفای راشدین بدلایلی مرسوم نبود، اما بدلیل ویژگی تعقل گرایی اسلام و وجود علمای فرهیخته، منجر به پیشرفت علم کلام برای مقابله با افکار غیر توحیدی گردید و سه فرقه اشاعره، معتزله و امامیه مهمترین دیدگاه کلامی اسلامی را پدید آوردند. بدون تردید کمتر شاعر پارسی گویی را میتوان یافت، که از اندیشه ها و عقاید دینی و معارف اسلامی در شعر خود بهره نگرفته باشد. در عصر سعدی نیز، مسائل کلامی و نزاع معتزله و اشعریان و معتقدات اشاعره رواج داشت ،که همین مساله بر افکار و اندیشه های سعدی تاثیر گذاشت. در مدارس نظامیه عمدتا علوم قرآنی و ادبی، حدیث و فقه شافعی و وعظ و خطابه تدریس میشد و از آنجایی که سعدی شاعری سنی مذهب و اشعری مسلک بود، سال ها در نظامیه بغداد به درس و بحث مشغول بوده، مستمری میگرفته و در فضا و محیط اندیشه های اشعری بوده که از لحاظ سبک شناسی در سطح فکری ،فضای فکری و محیط رشد نویسنده تاثیر بسزایی در افکار خود خالق اثر میگذارد، بنابراین شاکله ذهنی و دینی سعدی در دوره غلبه اشاعره و مسلک اشعری در جهان اسلام شکل گرفته است، بهمین خاطر در حوزه کلام، همچون اشاعره می اندیشد. سوال این پژوهش عبارت است از این که مبانی کلامی اشعری در سعدی به چه نحو است؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتیجه کلی بدست آمده نشان میدهد که سعدی در اشعار و آثار خود متاثر از اندیشه های کلامی اشعری است.<-p>