توسعه سامانه های آبیاری کم فشار (سابقه کاربرد، مزایا و چالش ها)

در بعضی از مناطق، به دلایل خاص ازجمله هزینه های زیاد تامین انرژی، تبخیر و بادبردگی زیاد، وجود شرایط شوری و الگوی کشت خرده مالکی، اجرای سامانه های نوین آبیاری با فشار زیاد امکان پذیر نمی باشد. بنابراین گزینه مناسب استفاده از سامانه های نوین آبیاری از نوع کم فشار است. سامانه کم فشار مجموعه ای از مجاری لوله ای است که از کانال، مخزن آب یا ایستگاه پمپاژ تغذیه شده و نقش انتقال و توزیع آب با فشار کم تا آبگیر قطعات زراعی یا باغی را به عهده دارد. در این مطالعه، به سابقه، مزایا و چالش های کاربرد سامانه های آبیاری کم فشار و برخی رهیافت‏های ترویجی در این خصوص اشاره شده است. از عمده ترین مزایا می‏توان به کاهش زمان انتقال آب بین منبع آب و مزرعه، افزایش راندمان آبیاری، کاهش تلفات انرژی،  جلوگیری از آلودگی منابع آب زیرزمینی، کنترل بیماری‏های انسانی و کاهش هزینه‏های بهره برداری و نگهداری سامانه‏های آبیاری اشاره نمود. چالش‏های کاربرد سامانه‏های آبیاری کم‏فشار عبارت از پیچیده تر بودن نسبت به سامانه‏ نهر روباز، آشنایی کم مهندسین طراح با مبانی طراحی و اجرای سامانه‏ها، نیاز به ارتفاع هیدرولیکی بیشتر، عدم امکان برای پایش جریان آب در سامانه توزیع آب می باشند. در این مقاله موضوعات حائز اهمیت برای طراحی و اجرای سامانه‏های کم فشار از جمله مشخصات آب وخاک پروژه، الگوی کشت و نیاز آبی، مدیریت آبیاری، طراحی ابعاد نوارها، شیارها یا کرت ها، طراحی خطوط انتقال و استخر ذخیره، طراحی لوله های دریچه دار، برنامه ریزی آبیاری و دستورالعمل بهره برداری و نگهداری، هزینه های اجرایی پروژه، ارزیابی اقتصادی پروژه،  برنامه زمان بندی اجرای پروژه، طراحی ابعاد قطعات زراعی یا باغی و ضوابط طراحی روش های آبیاری سطحی معرفی گردیده است.