بررسی ادبی داستان طالوت در قرآن کریم

داستان طالوت که در دل آیات 244-252 سوره بقره قرار گرفته، تعاملی پویا با سیاق خود و نیز برخی آیات سیاق های قبل و بعد از خود دارد؛ این انسجام درونی، با هدف انتقال پیام های اندیشه ای خاص در متنی کوتاه بوده است. داستان طالوت ضمن بیان مقطع مهمی از تاریخ بنی اسرائیل، قانون ایجاد تعادل از طریق دفع و غلبه در جوامع بشری را به عنوان مضمون و موضوع اصلی مطرح کرده است. مضامین فرعی و محتوای داستان، هریک در تعاملی پویا و فزاینده با موضوع اصلی قرار دارند. یکی از مضامین فرعی داستان، وجود تعادل میان تقدیر الهی و تدبیر انسان است؛ بدین معنی که برنامه خداوند، ایجاد تعادل در جوامع بشری است، اما خداوند انسان را مسئول دانسته و او را به اقدام مناسب در این زمینه مکلف کرده است. این اقدام مناسب در گروی خصال بایسته ای همچون صبر، استقامت، تسلیم، توسل، توکل و تلاش است. ساختار ادبی داستان نیز به این ارتباط و تعامل پویای موجود میان موضوع و محتوا، مدد می رساند. گزینش واژگان، عبارات و جملات، بهره گیری از عناصر نمایشی، استفاده از سبک های بیانی انسجام دهنده، شخصیت پردازی های شخصیت های اصلی و فرعی داستان، همچنین بیان بجا و مناسب عاقبت داستان و تصریح بر موضوع اصلی به صورت پی نوشت در آخرین آیه این داستان، مولفه های ساختار ادبی داستان هستند که در خدمت پیام های اندیشه ای آن بوده و آن ها را به ذهن مخاطب القا کرده و تاکید و تثبیت می نمایند.