اثر کاربری اراضی بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی یک خاک آهکی

تخریب خاک یکی از مهم ترین مسائل پیش روی بشر است که بر کیفیت خاک اثر می گذارد. از آنجایی که تغییر در کاربری اراضی بر ویژگی های خاکی دخیل در کیفیت خاک موثر است، این پژوهش با هدف بررسی اثر کاربری اراضی بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک انجام شد. آزمایش در 25 نقطه واقع در یک شبکه نسبتا منظم با فواصل 5×5 متر (حدود 400 متر مربع) [H1]  در هر یک از سه کاربری زراعت معمولی، زراعت یونجه و باغ در منطقه باجگاه در استان فارس انجام و نمونه خاک از عمق صفر تا 20 سانتی متری هر نقطه برداشت شدنمونه ها هوا خشک و از الک دو میلی متری عبور داده و برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شدند. میزان رس، بعد فراکتال، سدیم، پتاسیم و منیزیم محلول، نسبت جذب سدیم و ظرفیت تبادل کاتیونی در خاک کاربری زراعت یونجه در مقایسه با کاربری زراعت معمولی به طور معنی داری به ترتیب به میزان 9/15%، 05/1%، 1/70%، 1/50%، 5/36%، 5/69%و 9/12% کاهش یافت. درحالی که میزان شن، سیلت، قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع، کلسیم محلول و کربنات کلسیم معادل در خاک کاربری زراعت یونجه در مقایسه با زراعت معمولی به طور معنی داری به ترتیب به میزان 8/32%، 85/8، 4/37%، 7/29% و 15% افزایش یافت. تفاوت معنی داری بین میانگین چگالی ظاهری (به ترتیب با مقادیر 24/1 و 27/1 گرم بر سانتی متر مکعب)، رطوبت اشباع (28/0 و 27/0 سانتی متر مکعب بر سانتی متر مکعب)، شاخص پایداری ساختمان (54/2% و 52/2%)، پ هاش (03/8 و 03/8)، ماده آلی (44/2% و 39/2%)و توانایی ترسیب کربن (352 و 352 تن در هکتار) در خاک کاربری های زراعت معمولی و یونجه مشاهده نشد. تغییر کاربری از زراعت معمولی به باغ سبب کاهش معنی دار سیلت، رس، بعد فراکتال، رطوبت اشباع، پ هاش و ظرفیت تبادل کاتیونی به ترتیب به میزان 36/3%، 8/34%، 46/2%، 07/%6، 0/1 و 7/16% شد. درحالی که تغییر کاربری مذکور سبب افزایش معنی دار میزان شن، شاخص پایداری ساختمان، قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع، ماده آلی، توانایی ترسیب کربن، سدیم، پتاسیم و کلسیم محلول، نسبت جذب سدیم و کربنات کلسیم معادل به ترتیب به میزان 404%، 5/83%، 8/68%، 7/53%، 1/57%، 107%، 7/65%، 7/58%، 81% و 3/33% شد. تفاوت معنی داری بین چگالی ظاهری و منیزیم محلول خاک در اثر تغییر کاربری از زراعت معمولی به باغ مشاهده نشد. به طور کلی بسیاری ویژگی های موثر بر کیفیت خاک تحت تاثیر تغییر کاربری اراضی قرار گرفت. بنابراین مدیریت مناسب اراضی برای حفاظت از منابع خاک ضروری می باشد.  [