سیاست های دولت پهلوی اول در مقابله با بیماری های مقاربتی

وضعیت نظام بهداشت و سلامت عمومی در آستانه روی کارآمدن پهلوی اول بسیار اسفناک بود. شیوه های درمان عقب مانده بود و پزشکی نوین به دلیل فقدان زیرساخت های لازم، امکان رشد و اثر گذاری در حوزه سلامت و درمان، خاصه امراض مسری و مقاربتی را نیافته بود. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که دلیل شیوع گسترده این بیماری ها چه بود و دولت نوگرای رضاشاه چه اقداماتی در جهت پیشگیری و درمان امراض مقاربتی انجام داد. نوشتار پیش رو در پاسخ به سوال فوق، با تکیه بر منابع دسته اول، یعنی اسناد و مجلات و نشریات و اتخاذ رویکردی توصیفی تحلیلی، به واکاوی سیاست های دولت نوگرای رضاشاه در حوزه بهداشت و مبارزه با بیماری های آمیزشی می پردازد و نتیجه می گیرد رویکرد تجددخواهانه و غرب گرایانه حاکمیت تغییراتی در حوزه بهداشت و مبارزه با بیماری های آمیزشی ایجاد کرد. دولت در این راستا کوشید با ابزارهای فرهنگی از قبیل نشر کتب و روزنامه ها، برگزاری کلاس های آموزشی، تبلیغات، استفاده از فیلم و همچنین سیاست هایی چون گسترش مراکز درمان امراض مقاربتی، ارایه خدمات درمانی رایگان، ایجاد پست های صحی، تحدید فواحش وتصویب قوانین بازدارنده، مانع از شیوع این امراض شود. علی رغم این تلاش ها، آمیختگی موانع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مانع از موفقیت چشم گیر دولت شد. پیشروبودن دولت رضاشاه در امر پزشکی نوین بدون وجود زیرساخت های جدی در عصر قاجار، با ایجاد مشکلات و محدودیت هایی از جمله فقدان نیروی کار به ویژه در ولایات، کمبود دارو و مراکز درمانی و فقدان راه های ارتباطی مناسب، خدمات رسانی به مردم را مشکل کرده بود. به علاوه مقاومت های فرهنگی در کنار عدم آگاهی و بی سوادی گسترده مردم که دسترسی به خدمات آموزشی در حوزه پیشگیری از امراض مقاربتی را با دشواری مواجه ساخته بود، از دلایل مهم عدم موفقیت دولت در کنترل امراض آمیزشی بود.