مطالعه تاثیر باکتری های تقویت کننده رشد گیاه بر ویژگی های بوم شناختی فیزیولوژیک ارقام سویا (Glycine max L.) تحت رژیم های آبیاری

این تحقیق با هدف بررسی نقش باکتری های تقویت کننده رشد بر برخی از مهم ترین ویژگی های بوم شناختی فیزیولوژیک سویا (Glycine max L.) تحت رژیم های مختلف رطوبتی به صورت کرت های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی با سه تکرار در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم های مختلف رطوبتی (I1: قطع آبیاری از مرحله پرشدن دانه ها تا انتهای دوره رشد، I2: قطع آبیاری از مرحله پایان تشکیل غلاف تا انتهای دوره رشد و I3: آبیاری کامل در تمام طول فصل رشد) بدون تنش آبیاری در حدود 50 درصد تخلیه رطوبت) به عنوان عامل اصلی و سویه های باکتری تقویت کننده (B1: بدون باکتری، B2: Bacillus subtilis، B3: Bacillus licheniformis) و ارقام سویای کوثر، M9 وTMS به عنوان دیگر فاکتورها در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، وزن خشک کل، کارایی مصرف تشعشع و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی ویژگی های مورد ارزیابی ارقام مختلف سویا به شدت کاهش یافت. کاربرد سویه های مختلف باکتری به شدت منجر به بهبود ویژگی های مورد ارزیابی شد. بالاترین شاخص سطح برگ (7/6)، روند جذب تشعشع (2/18 مگاژول در مترمربع)، سرعت رشد محصول (6/20 گرم در در مترمربع در روز)، وزن خشک کل (7/1104 گرم در مترمربع) و کارایی مصرف تشعشع (165/1 گرم در مگاژول) مربوط به رقم TMS و در شرایط آبیاری کامل + تلقیح باکتری لیکنی فورمیس وکم ترین میزان صفات مذکور مربوط به رقم کوثر و در شرایط قطع آبیاری از اواسط تشکیل غلاف + بدون تلقیح باکتری بود. عملکرد دانه سویا به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار گرفت، به طوری که بیش ترین عملکرد دانه به میزان 9/380 گرم در مترمربع مربوط به رقم TMS در تیمار آبیاری کامل + تلقیح باکتری سوبتیلیس بود و کم ترین آن به میزان 2/134 گرم در مترمربع مربوط به رقم کوثر بود که در تیمار قطع آبیاری از اواسط تشکیل غلاف + بدون باکتری مشاهده شد. به نظر می رسد در صورت کاهش مقدار آب قابل دسترس، تلقیح با باکتری های تقویت کننده رشد گیاه منجر به افزایش تحمل به تنش کمبود آب به ویژه در شرایط تنش ملایم می گردد.