تاثیر فعالیت ضد قارچی اسانس چریش و ترکیبات آن بر شاخص های رشدی و آنزیم های موثر در بیماریزایی .Fusarium spp

جنس فوزاریوم دارای گسترشی جهانی است و بسیاری از گونه های آن، به ویژه Fusarium graminearum Schwabe وFusarium culmorum (W.G. Smith) Saccardo، می توانند طیف گسترده ای از گیاهان میزبان را آلوده کرده و باعث ایجاد انواع بیماری های مهم اقتصادی شوند. هدف از این مطالعه شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس برگ های درخت بومی چریش (Azadirachta indica A.Juss.) و بررسی تاثیر آنها روی شاخص های رشدی و فعالیت آنزیم های مخرب دیواره سلولی تولید شده توسط این بیمارگرها است. برگ های درخت چریش از منطقه ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان جمع آوری و پس از خشک کردن در سایه، اسانس گیری به روش تقطیر با آب به کمک دستگاه کلونجر انجام شد و ترکیبات اصلی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی - طیف سنجی جرمی شناسایی شدند. ترکیبات اصلی شناسایی شده اسانس شامل بتا المن (2/27 درصد)، کاریوفیلن (9/15 درصد) و فیتول (3/15 درصد) بودند، که دارای اثرات ضد قارچی علیه F. graminearumو F. culmorumهستند. نتایج نشان داد که با توجه به آنکه میزان بیماری زایی F. culmorum کمتر ازF. graminearum بود اما حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس، بتا المن، کاریوفیلن و فیتول علیه F. graminearum در مقایسه با F. culmorum بالاتر بود. اسپورزایی و جوانه زنی اسپورهایFusarium spp. به طور کامل توسط اسانس و فیتول مهار شدند. اثرات هم افزایی ترکیبات اصلی اسانس نشان داد که ترکیب فیتول با کاروفیلن موجب فعالیت سینرژیستی و در ترکیب با بتا المن موجب فعالیت افزایشی علیه گونه های Fusarium شد. اسانس و ترکیبات اصلی آن در غلظت کم، بدون تاثیری روی رشد میسلیومی قارچ های مورد بررسی موجب کاهش فعالیت های سلولاز و پکتیناز به عنوان مهم ترین آنزیم های مخرب دیواره سلولی شدند. یافته های این پژوهش نشان داد که امکان استفاده از اسانس چریش و ترکیب فیتول برای کنترل بیماری های ناشی از گونه های Fusarium وجود دارد.