بررسی غلظت برخی فلزات سنگین در زمین های پایین دست انباشت گاه پسماند جنوب شهر کرمانشاه

در سال های گذشته به دلیل تغییر الگوی استفاده از زمین، آلودگی خاک به مثابه موضوع مهم زیست محیطی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه مطرح است. درمیان آلاینده های متعدد خاک، آلودگی به عناصر سنگین به دلیل سمیت بالا و ماندگاری زیاد در محیط، خطر زیادی دارد. در نوشتار پیش رو میزان آلودگی زمین های پایین دست انباشت گاه پسماند در جنوب شهر کرمانشاه به عناصر سنگین بررسی شده است. 208 نمونه خاک سطحی (0 تا 20 سانتی متری) در قالب الگوی شبکه بندی منظمی با فاصله 50 متری تهیه شد. الگوی مکانی غلظت کل عناصر با تغییرنمای تجربی محاسبه و مدل برازش داده شده زمین آماری بررسی شد. میانگین غلظت کل عناصر آهن، منگنز، مس و روی در زمین های پایین دست انباشت گاه پسماند به ترتیب 4077، 943، 8/41 و 102 میلی گرم بر کیلوگرم بود. براساس پارامترهای تغییرنما مدل کروی بهترین مدل برای توصیف تغییرپذیری مکانی عناصر سنگین مورد مطالعه بود. غلظت کل عناصر سنگین مورد مطالعه دارای وابستگی مکانی قوی بوده که بیانگر مقیاس مناسب مطالعه است. با توجه به نقشه های کریجینگ معمولی غلظت کل عناصر در قسمت های مرکزی منطقه مورد مطالعه کمتر از سایر نقاط است. چه بسا این امر به دلیل شیب کمتر قسمت های مرکزی منطقه و نفوذ کمتر شیرابه پسماند به این قسمت باشد. غلظت عناصر در قسمت جنوب شرقی به سمت شمال شرقی به دلیل شیب بالای منطقه و نزدیکی به محل انباشت پسماند، بیشتر است. نتایج نشان از روند فزاینده آلودگی خاک در درازمدت داشت؛ بنابراین با توجه به آنچه گفته شد با درنظرگرفتن افزایش جمعیت، نرخ تولید پسماند، فاصله از مرکز شهر و دیگر عامل های تعیین مکان انباشت گاه پیشنهاد می شود که مکان یابی انباشت گاه پسماند مورد بازنگری علمی قرار گیرد؛ همچنین انجام خدماتی همچون جداسازی پسماند در مبدا، بازیافت، کمپوست سازی و موارد دیگر لازم است.