بررسی اثرات سوپرجاذب و آبیاری بر خصوصیات ریشه و عملکرد گیاه ماش (Vigna radiata L.)

به منظور بررسی اثرات سوپرجاذب و دور آبیاری بر خصوصیات ریشه و عملکرد گیاه ماش، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در دو منطقه (خرم آباد و کوهدشت) انجام شد. کرت‏های اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (پنج، 10 و 15 روز) و کرت‏های فرعی شامل مقادیر مختلف هیدروژول‏های سوپرجاذب آکوازورب در چهار سطح (صفر، 100، 200 و 300کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که کمبود آب باعث کاهش صفات حجم ریشه، وزن خشک ریشه و افزایش طول کل ریشه ها شد، به طوری که کمترین مقدار حجم ریشه (11/3سانتی متر مکعب تک بوته) و وزن خشک ریشه (93/0گرم تک بوته) و بیشترین مقدار طول کل ریشه ها (1/9سانتی متر در بوته) در دور پنج روز آبیاری به دست آمد. کاربرد پلیمر سوپرجاذب، تمامی صفات مورد ارزیابی و عملکرد دانه را افزایش داد. بیشترین کارآیی مصرف آب (2/1کیلوگرم عملکرد دانه بر مترمکعب آب مصرفی) در تیمار دور آبیاری 15روز و مصرف 200کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به دست آمد و کمترین مقدار (31/0کیلوگرم عملکرد دانه بر مترمکعب آب مصرفی) آن در تیمار دور آبیاری پنج روز و عدم مصرف سوپرجاذب ثبت گردید. به طور میانگین در هر دو منطقه بیشترین عملکرد دانه (1966کیلوگرم در هکتار) در تیمار دور آبیاری 10روز و مصرف 200کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و کمترین مقدار آن (1167کیلوگرم در هکتار) در تیمار دور آبیاری 15روز و مصرف 300کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به دست آمد. به طورکلی نتایج این مطالعه نشان داد که سوپرجاذب آکوازورب در شرایط کمبود آب باعث بهبود عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب گیاه ماش گردید و این ماده در دورهای آبی زیاد و محدودیت آب، باعث جلوگیری از اثرات منفی محدودیت آب بر عملکرد دانه گیاه ماش شد. این مطالعه مشخص کرد که مقدار بهینه کاربردی سوپرجاذب آکوازورب به ویژه در شرایط محدودیت آب برابر با 200کیلوگرم در هکتار بود و با کاربرد بیشتر از 200کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار در شرایط محدودیت آب در این ماده اثرات منفی بر عملکرد دانه داشت. همچنین اگرچه برهمکنش سوپرجاذب و دور آبیاری بر صفات ریشه ای معنی دار نبود، ولی اثرات ساده این ماده نشان دهنده اثرات مثبت آب بر بهبود صفات ریشه ای اندازه گیری شده بود.