ارزیابی کاربرد سیستم هشداردهنده زودهنگام مالی در شبکه بانکی ایران: رویکرد داده کاوی

یکی از بزرگترین مشکلات بانک ها و سرمایه گذاران در ایران، عدم اطلاع دقیق از وضعیت عملکرد مالی هر بانک و نقشه راه بهبود شرایط است. علاوه بر آن عموما زمانی وضعیت نامطلوب عملکرد مالی بانک ها نمایان می شود که بهبود شرایط بسیار دشوار است. در این مقاله یک مدل سیستم هشدار دهنده زودهنگام (EWS - Early Warning System) بر پایه داده کاوی به منظور تشخیص وضعیت عملکرد مالی بانک ها ارایه شده است. برای طراحی این مدل از درخت تصمیم CHAID استفاده شده است. با استفاده از این مدل، بانک ها از منظر عملکرد مالی در سه دسته ضعیف، متوسط و خوب طبقه بندی و مسیر دستیابی به وضعیت مطلوب تعیین شده است. برای این منظور 13 بانک ایرانی در بازه سال های 1382 تا 1396 مورد بررسی قرار گرفته است. درنهایت نتایج حاصل از درخت تصمیم با نتایج حاصل از مدل کملز مقایسه گردیده است. بر اساس درخت تصمیم طراحی شده، 8 پروفایل استخراج شده که 2 پروفایل بیانگر وضعیت خوب، 3 پروفایل بیانگر وضعیت متوسط و 3 پروفایل بیانگر وضعیت ضعیف عملکرد مالی است. بر اساس این پروفایل ها، طبق آخرین گزارشات منتشر شده توسط بانک های مورد مطالعه، 8 بانک دارای عملکرد مالی متوسط و 5 بانک دارای عملکرد مالی ضعیف هستند. بر اساس این پروفایل ها، چهار متغیر دارایی به حقوق صاحبان سهام، حقوق صاحبان سهام به تسهیلات، نسبت بدهی بلند مدت به ارزش ویژه و نسبت کفایت نقد به عنوان مرتبط ترین متغیرها با عملکرد مالی بانک شناسایی شدند.