بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی اکسیدانی سرشاخه های گیاه دارویی Juniperus Sabina L. در رویشگاه های مختلف مازندران و گلستان

گیاه  Juniperus sabina L.ازجمله گیاهان دارویی ارزشمند شمال ایران است که از اثرات فارماکولوژیکی بسیاری از جمله خواص ضدسرطانی، ضد مالاریا و ضد باروری برخوردار است. پژوهش حاضرباهدف ارزیابی فیتوشیمیایی اسانس و عملکرد آنتی اکسیدانی سرشاخه های گیاه مای مرزدر دو استان گلستان و مازندران انجام شد. نمونه ها از سه رویشگاه رامسر، رامیان وتوسکستان در فصل تابستان سال 1397 جمع آوری شدند. اسانس گیری به روش تقطیر با آب و شناسایی ترکیبات با استفاده از دستگاه GC-FID و GC-MS انجام شد. از دو روش TAOC و DPPH جهت بررسی توانمندی آنتی اکسیدانی و روشرنگ سنجی (فولین- سیکالچو) جهت سنجش فنل کل استفاده شد. بیشترین مقدار فنل کل در نمونه رامسر (mg GAE/g dw19/0± 33/3)، مهار رادیکال DPPH در نمونه رامیان (99/4 ±1/43 درصد) و آنتی اکسیدان کل در نمونه توسکستان (12/0±05/19 میلی گرم اسکوربیک اسید در گرم وزن خشک) مشاهده شد.اگرچه درصد اسانس و توانمندی آنتی اکسیدانی جمعیت های مناطق مورد مطالعه تفاوت معنی داری نداشتند، با این وجود تغییرات اجزای اسانس به ویژه ترکیبات قالب کاملا متفاوت بود. مقدارسابینن به عنوان ترکیب غالب در سه رویشگاه مذکور به ترتیب 5/12، 8/49 و 58 درصدبود. نکته قابل توجه در این پژوهش وجود ترکیب میرتنیل-استات به مقدار 6/72 درصد در نمونه رامسر بود که تاکنون در رابطه با این گیاه گزارش نشده است.با توجه به تفاوت بارز مشاهده شده در ترکیب اسیدهای چرب ضروری اسانس مای مرز رامسر، پیشنهاد می گردد که این توده گیاهی به دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و ممکن است در آینده به عنوان کموتایپی از مای مرز معرفی گردد.