وضعیت شیعیان در زمان امام جواد (ع)

مسلمانان به اهل بیت (ع) و مقام ویژه امامان شیعه ارادتی خاص دارند، اما دولت هایی که بعد از پیامبر (ص) به وجود آمدند اعمال خشن و سرکوب گرانه ای برضد خاندان آن حضرت و شیعیان آنها انجام دادند. اهل بیت (ع) در مواجهه با خلفای عصر خود موضع گیری های حساب شده ای داشتند و تلاش می کردند باوجود احساسات تند برخی از شیعیان تا حد امکان از درگیری و درافتادن با استبداد مطلق خلفا پرهیز کنند که نتیجه ای جز کشته شدن خود و شیعیانشان نداشت. باوجود این هر یک از امامان باتوجه به اوضاع اجتماعی و نیاز فرهنگی زمان خود بر جوانبی خاص از اندیشه ها و آموزش های دینی تاکید داشتند. عباسیان با استفاده از محبوبیت و جایگاه رفیع خاندان رسالت کرسی خلافت اسلامی را به دست گرفتند، اما پس از رسیدن به قدرت برای قوام و دوام بیش تر حکومت اقداماتی برضد شیعیان انجام دادند. رویارویی شیعیان با عباسیان در دو گروه امامی و زیدی و با دو راهبرد متفاوت قیام و تقیه پی گیری شد. در دوره مامون به دلیل گستردگی فعالیت شیعیان و نیاز وی به حمایت آنها نخستین بار از یک رهبر شیعی در منصب ولایت عهدی استفاده شد، اما طولی نکشید که امام رضا (ع) توسط عباسیان شهید شد. خردسال بودن امام جواد (ع) در زمان کسب مقام امامت، ایجاد اختلاف بین شیعیان در تعیین امام (ع)، هم زمانی دوره امامت ایشان با شکل گیری و توسعه سیستم وکالت و حضور و فعالیت فرقه های متعدد شیعه عصر امامت امام جواد (ع) (203- 220) را به یکی از دوره های مهم تاریخ اهل بیت (ع) و شیعیان تبدیل کرد. خلفای عباسی برای جلوگیری از اقدامات آن حضرت و رشد شیعیان راهکارهای مختلفی استفاده کردند. امام جواد (ع) نیز در برابر اقدامات آنها راهبردی هوشمندانه در پیش گرفت. پژوهش حاضر وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شیعیان در عصر آن حضرت و چگونگی ارتباط امام (ع) با آنها را بررسی می کند.