ایران پرهمسایه و سیاست خارجی چندهمسایگی

ایران، کشوری است پرهمسایه؛ با همسایگانی گونه گون و ناهمانند. گونه گونی همسایگی دربرگیرنده ی گوناگونی ویژگی های جغرافیایی، منزلت های استراتژیک، وابستگی های سیاسی، دغدغه های امنیتی، و خصلت های ژیواکونومیک است؛ و، ناهمانندی همسایگی، دربرگیرنده ی خصلت های فرهنگی و تاریخی و تمدنی بسیارناهمانند است که همسایگان پانزده گانه ی ایران را، به حوزه های بسیارناهمگون، تبدیل کرده است. درپیش گرفتن یک سیاست خارجی چندگانه گرا و برگشتن از یک سیاست خارجی تک چهره، پیش انگاشته ی نوشتار پیش رو است. هدف بنیادین نوشتار، افزون بر توصیف وضعیت سیاست خارجی ایران، تجویز تغییر در ماهیت و عملکرد سیاست خارجی ایران پساانقلاب اسلامی است. برای برآوردن منظور نوشتار، نگارنده با برساختن سه مقوله ی کشور میانه گاهی، کشور راهرویی، کشور پیوندی کوشش کرده است تا نشان دهد که کشور چندمنطقه ای/ فرامنطقه ای ایران، نمی تواند از یک منطق و رفتار در سیاست خارجی، بهره گیری نماید؛ به ویژه آن که، سیاست خارجی انقلابی ایران پساانقلاب، برچسب تک راستایی خورده است. در نوشتار، از یک بسته ی مفهومی برساخته، بهره گیری شد تا نشان داده شود که تجویز نگارنده برای ترک سیاست خارجی تک چهره و درپیش گرفتن سیاست خارجی چندچهره، مستدل است. بن مایه ی روش شناختی نوشتار، تجویز است؛ بنابراین، ماهیت پژوهش، هنجاری است. یافته ی تجویزی نوشتار، توصیه به ترک تک راستایی در سیاست خارجی انقلابی و درپیش گرفتن سیاست خارجی پساانقلابی چندراستایی است. نقطه ی آغاز سیاست خارجی پساانقلابی چندراستا، درافکندن سیاست خارجی چندهمسایگی است.