مکان یابی QTL ها با اثرگذاری افزایشی و آثار متقابل اپیستازی افزایش × افزایشی برای خصوصیات مرتبط با ساختار بوته در گندم

در گندم  (Triticum aestivum L.)ارتفاع بوته از صفات تعیین کننده عملکرد زراعی است. برای مکان یابی QTLهای با آثار افزایشی و اثر متقابل اپستازی افزایشی در افزایشی بین آنها و برای صفات مرتبط با ساختار بوته، 148 اینبرد لاین نوترکیب گندم همراه با والدین آنها (YecoraRojoو رقم محلی ایرانی No. #49) در شرایط مطلوب و تنش کم آبی انتهایی در ایستگاه تحققات کشاورزی میاندوآب و دانشگاه مهاباد در سال های زراعی 1394-1395 بررسی و ارزیابی شد. طرح آزمایشی آلفالاتیس با دو تکرار همراه بود. در مکان یابی ژن های کنترل کننده صفات کمی برای اثرهای افزایشی و آثار متقابل آنها، از نرم افزار QTL Network 2.0 استفاده و بر اساس مکان یابی فاصله ای مرکب اقدام شد. نقشه پیوستگی مورد استفاده شامل 177 نشانگر ریزماهواره و 51 نشانگر رتروترانسپوزون بود. در این مطالعه، صفات طول ساقه، وزن ساقه، طول پدانکل و وزن پدانکل اندازه گیری شد. نتایج نشان داد در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم آبی تفکیک متجاوز مثبت و منفی برای کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود. همچنین بیشترین و کمترین وراثت پذیری عمومی و خصوصی به ترتیب برای طول ساقه 69/73 و 74/36 درصد و طول پدانکل 51/40 و 25/20 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد در شرایط مطلوب، رطوبتی هفتQTL  (11% -5= R2A) هشت اثر اپیستازی افزایشی در افزایشی (92%/10- 66/1= R2AA) معنی دار بودند، همچنین در شرایط تنش کم آبی نیز هفت QTL (9% -27/4= R2A)، هشت اثر اپیستازی افزایشی در افزایشی (58%/14- 8/3= R2AA) معنی دار بودند. در این تحقیق، بیشترین تعداد QTL ها (5 از 14) بر روی کروموزوم 5A  قرار داشت که نشان دهنده اهمیت این کروموزوم در شکل گیری ساختار گیاه گندم است.