اثربخشی ژن های مقاومت به بیماری سفیدک پودری گندم در برخی از کانون های آلودگی ایران

سفیدک پودری گندم ایجاد شده از قارچ Blumeriagraminis f.sp. tritici، یکی از زیان بارترین بیماری های گندم در نواحی با آب و هوای خنک و مرطوب است. برای بررسی تغییرات بیماری زایی و شناسایی منابع ژنتیکی با مقاومت موثر در برابر این بیماری، مجموعه ای از ژنوتیپ های گندم با ژن های مقاومت اصلی (Pm) متفاوت، در دو کانون آلودگی گرگان و ساری تحت شرایط طبیعی آلودگی طی سال های 1394-1397 بررسی و ارزیابی شد. واکنش مقاومت ژنوتیپ ها با استفاده از صفات توسعه بیماری، شدت بیماری و ضریب آلودگی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین ضریب آلودگی ژنوتیپ ها در هر سه سال آزمایش در گرگان، بزرگ تر از ساری بود. تفاوت آشکاری بین واکنش برخی ژنوتیپ ها در دو ناحیه طی سال های آزمایش مشاهده شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین دو ژنوتیپ Ralle Pm3d و Holger Pm6 وجود داشت. ژنوتیپ های NK-747 Pm6 و Maris Huntsman Pm2+Pm6 همچنین Amigo Pm17 و Maris Huntsman دارای بیشترین شباهت ژنتیکی بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که 78/65 درصد تنوع موجود براساس ضریب تغییرات، به کمک دو مولفه اصلی اول قابل توجیه است. ژنوتیپ های Maris Dove (Mld+Pm2)، Shamrock (با Pm ژن ناشناخته)، Broom Pm3d و Axona Pm2+Pm3d+Mld طی سال های آزمایش در مناطق آلودگی مورد مطالعه، مقاومت موثر نشان دادند. نتایج کلی این تحقیق حاکی از وجود تغییرات بیماری زایی در جمعیت سفیدک پودری گندم طی سال های آزمایش بود که بر ضرورت پایش مستمر بیماری در نواحی آلودگی تاکید داشت. ژن های دارای مقاومت موثر شناسایی شده در این تحقیق در برنامه های اصلاحی مقاومت خصوصا برای مناطق گرگان و ساری قابل استفاده هستند.