اثر تنش آبی و قارچ میکوریزا در مقدار اسانس و ترکیبات مرزه سهندی

مرزه سهندی یک گیاه دارویی انحصاری ایران است، ترکیب اصلی اسانس آن تیمول می باشد که در صنایع دارویی و غذایی استفاده می شود. افزایش عملکرد اسانس و ترکیبات فنولیک در اسانس مرزه منجر به افزایش اثرات دارویی آن می شود. در این تحقیق اثر قارچ میکوریزا (Glomus mosseae, G. intraradices and combine of G. mosseae and G. intraradices) و سطوح مختلف تنش آبی (بدون تنش آبی= D1، قطع آبیاری در ساقه دهی تا غنچه دهی= D2، قطع آبیاری در غنچه دهی تا شروع گلدهی= D3، قطع آبیاری در 50 درصد گلدهی تا گلدهی کامل= D4)، روی اسانس مرزه سهندی در طول 2 سال بررسی شد. در زمان انتقال نشا به زمین اصلی در هر چاله 10 گرم کود زیستی حاوی میزان مناسبی از اسپورهای فعال قارچ میکوریزا اضافه گردید. برداشت گیاهان در گلدهی کامل بود. اسانسگیری بوسیله دستگاه کلونجر و آنالیز آن با Gc-Mas انجام شد. بیشترین عملکرد اسانس (1- kg ha13/66) با مصرف G. intraradices در شرایط بدون تنش در سال دوم مشاهده شد. بیشترین درصد تیمول (%59/74) با مصرف G.mosseae در شرایط بدون تنش خشکی در سال اول بود، در حالی که در سال دوم بیشترین مقدار تیمول (%97/61) با مصرف G.mosseae در شرایط قطع آبیاری در 50 درصد گلدهی وجود داشت. این تحقیق نشان داد که با استفاده قارچ میکوریزا حتی در شرایط کمبود آب، مقدار اسانس قابل توجه با درصد تیمول بالا در مرزه سهندی تولید شد. با مصرف قارچ میکوریزا می توان افزایش در اسانس و تغییرات در ترکیبات اسانس به دست آورد.