پاسخ های مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت تیمار نور ماورای بنفش-B و کم آبیاری در شرایط گلخانه

از عوامل تاثیرگذار بر فرایند رشدونمو گیاه، تنش های محیطی مانند کم آبیاری و اشعه ماورای بنفش است. از بین متغیرهای محیطی، پرتو ماورای بنفش عامل مهمی در پاسخ گیاه در برابر تنش های دیگری مانند کم آبیاری است. هدف از این پژوهش، بررسی برهمکنش طول مدت تابش نور ماورای بنفش B و تنش کم آبیاری بر پاسخ های مورفولوژیک و بیوشیمیایی دو رقم ریحان است. در این پژوهش، پنج تیمار برای طول مدت تابش نور ماورای بنفش (صفر، 5، 10، 15 و 20 دقیقه در روز) و چهار سطح آبیاری (100، 75، 50 و 30 درصد گنجایش زراعی) در دو رقم ریحان سبز و بنفش، براساس آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی، درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که طول مدت تابش اشعه ماورای بنفش، تنش کم آبیاری و برهمکنش آنها بر پاسخ های مورفولوژیک و بیوشیمیایی هر دو رقم ریحان اثرگذار است. در ببشترین میزان تابش اشعه ماورای بنفش (20 دقیقه در روز) صفات اندازه ‏گیری شده مانند رنگیزه های فتوسنتزی 18/2 درصد، ارتفاع ساقه 11/2 درصد و طول ریشه 10/1 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافت و صفات دیگر مانند ضخامت برگ 32/3 درصد، میزان محتوای مالون دی آلدیید 7/6 درصد، آنتوسیانین 40/6 درصد و پرولین 19/1 درصد نسبت به شاهد افزایش معنی دار داشت. درحالی که سطح برگ، تعداد برگ، وزن خشک ریشه و ساقه در اثر طول مدت تابش، نسبت به شاهد ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. طول مدت تابش 5 دقیقه سبب افزایش 5/8، 9/3 و 10/0 درصد به ترتیب در وزن خشک ساقه، سطح برگ و تعداد برگ نسبت به شاهد شد. تنش کم آبیاری در حدود 46/3 درصد اثر بیشتری نسبت به تابش پرتو ماورای بنفش در کاهش صفات اندازه‏ گیری شده ریحان داشت. با کاربرد توام پرتو ماورای بنفش و کم آبیاری، از کاهش شاخص های رشدی در اثر تنش کم آبیاری جلوگیری شد که حالت هم افزایی را نشان می دهد.