تاثیر دما بر جوانه زنی و تحرک ذخایر پروتئینی سه رقم گندم نان

به منظور بررسی اثر دما بر تحرک ذخایر پروتئینی ارقام گندم و برخی از ویژگیهای گیاهچه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل سه دمای جوانه زنی 10 ،20 و 30 درجه سانتی گراد و سه رقم گندم سرداری، فینیکان و MV17 بود. صفات مورد اندازهگیری شامل درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه، میزان پروتئین و پروتیاز، شاخص تنفس و توزیع ماده خشک به بخشهای مختلف گیاهچه بود. نتایج نشان داد که در همه ارقام دمای 20 درجه موجب نیل به حداکثر درصد، سرعت و میانگین مدت زمان جوانه زنی گردید. بیشترین مقدار پروتئین باقی مانده بذر 7/8 % در رقم سرداری و دمای 10 درجه و کمترین فعالیت آنزیم پروتیاز 63/4 واحد بر میلی گرم پروتئین در همین دما، ولی در رقم فینیکان مشاهده شد. حداکثر میزان مصرف ذخایر بذر در فرایند تنفس 21/20 در رقم MV17 و در دمای 30 درجه مشاهده شد. بیشترین میزان کارایی تحرک ذخایر پروتئینی بذر به طور مشترک مربوط به ارقام فینیکان و MV17 به ترتیب 23/1 و 2/1 در دمای 20 درجه بود. تخصیص مواد غذایی بذر برای رشد ریشه چه و ساقه چه در ارقام و دماهای مختلف متفاوت بود و رقم MV17 حداکثر تخصیص به ریشه چه 27/6 %و رقم فینیکان حداکثر تخصیص به ساقه چه 84/15 %را در دمای 20 درجه نشان داد. کارایی تحرک ذخایر پروتئینی هر سه رقم در دمای 20 درجه یکسان بود، ولی رقم MV17 در دمای 10 درجه و رقم فینیکان در دمای 30 درجه کارایی بیشتری داشتند. در مجموع، بالا بودن درصد جوانه زنی رقم MV17 را در دمای 20 درجه میتوان به بیشتر بودن فعالیت آنزیم پروتیاز نسبت داد.