تحلیل همدید-ترمودینامیک مخاطره سیلاب های لحظه ای ناشی از بارش های رگباری مناطق کوهستانی (حوضه قره سو)

حوضه قره سو یکی از زیر حوضه های رودخانه کرخه است که در استان کرمانشاه در غرب ایران قرار دارد. به رغم سیل خیز نبودن حوضه از لحاظ فیزیوگرافی، سیلاب های شدیدی در این حوضه رخ داده است. مهم ترین هدف این پژوهش، دستیابی به دیدی کلی از شرایط همدید ترمودینامیک موثر بر بارش های موجد دبی های حدی است. بر این اساس از دو پایگاه داده شامل: الف) داده های دبی و بارش روزانه انداره گیری شده در سطح حوضه با پوشش زمانی 1389-1351، و ب) دمای هوا، فشار هوا، ارتفاع ژیوپتانسیل، سرعت باد مداری و باد نصف النهاری، نم ویژه و نم نسبی  ترازهای 1000،850 ، 700، 500 ،600 ، 400 ، 300 ، 250 ، 150 و 100 هکتوپاسکال نگاشته شده در مرکز NCEP/NCAR  به صورت پایش های شش ساعته استفاده شد. در ادامه، با کاربرد روش توزیع احتمالاتی حد نهایی تیپ یک با دوره بازگشت ده هزار ساله آستانه دبی 247/02متر مکعب بر ثانیه در روز به عنوان معیار تشخیص دبی های استثنایی شناسایی شد که در نهایت پنج سیلاب برای تبیین استخراج شد که از میان آنها به تحلیل یک نمونه پرداخته شد. نتایج نشان داد که در طی این روزهای بارشی، سامانه های بندالی همچون سامانه رکس، امگا، کم ارتفاع بریده و پشته پرفشار در ترازهای میانی جو بر منطقه خاورمیانه مدیترانه حاکم اند که این الگوها خود گویای برهم خوردن حالت بهنجار جو هستند. همچنین بررسی شاخص ها و نمودارهای ترمودینامیک حاکی از نبود هم نهشت بیشینه شاخص ها و بیشینه ناپایداری های شرطی با بیشینه بارش هاست. بنابراین آگاهی از شرایط همدیدی سامانه هایی که به سیلاب منجر می شوند می تواند در اخطار سیل قبل از وقوع بحران حایز اهمیت باشد.