عوامل موثر بر ارتقای عدالت در سلامت با محوریت سازمان بیمه سلامت

تغییر در سیاست یکی از حوزه های پرطرفدار رشته سیاست گذاری عمومی است و در این میان، ایجاد عدالت و ارتقای آن در بخش سلامت یکی از اهداف مهم و اصلی دولت ها و سیاست گذاران فعال در این رشته محسوب می شود. پژوهش حاضر نیز با هدف تبیین عوامل موثر بر ارتقای عدالت در سلامت با محوریت سازمان بیمه سلامت ایران انجام شده است.

پژوهش حاضر از نظر نوع هدف، کاربردی و از نظر روش، در دو بخش کیفی و کمی در سال 1397 اجرا شده است. در بخش کیفی پس از مرور متون از روش دلفی و پانل خبرگان استفاده شد. به کمک 6 نفر از خبرگان که به روش ترکیبی نمونه گیری در دسترس و گلوله برفی در این مطالعه شرکت کردند، موضوع هدف ارزیابی شد و ساختار مدل مفهومی تحقیق با 4 سازه و 20 متغیر ساخته شد. پس از بررسی روایی صوری و محتوایی، 16 سوال با طیف لیکرت 5 گزینه ای برای بررسی در بخش کمی نهایی شدند. در بخش کمی، روایی سازه توسط تحلیل عاملی تاییدی و پایایی توسط آلفای کرونباخ ارزیابی شد. در این مرحله از تحقیق به روش نمونه گیری در دسترس 190 نفر از اعضای جامعه هدف که در زمینه موضوع تحقیق اطلاعات کافی داشتند شرکت کردند. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و AMOS نسخه 22 استفاده شد.

 در این مطالعه 7/65 درصد از شرکت کنندگان مرد و 3/43 درصد زن بودند. 3/57 درصد از آنها استخدام رسمی بوده و 57 درصد نیز بیش از 20 سال سابقه کار دارند. بیش از 56 درصد از شرکت کنندگان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا بودند. پایایی پرسشنامه نهایی شده در این مطالعه 83/0 به دست آمد. تمامی 4 سازه پرسشنامه در این مطالعه، مقدار پایایی بیش از 7/0 داشت. روایی به 3 روش صوری، محتوایی و سازه ارزیابی و تایید شد. نتایج این مطالعه نشان داد که ساختار عملکردی در بالاترین اولویت و تامین منابع مالی در پایین ترین اولویت عدالت در سلامت با محوریت بیمه سلامت بوده است.

کارشناسان و مسیولان بیمه سلامت به طور روزمره دغدغه تامین مالی دارند و به همین دلیل، صاحب نظران و مسیولان بیمه سلامت ایران بیش از اینکه به قرار گرفتن در جایگاه مناسب و نقش آفرینی موثر در بهسازی و افزایش کارایی و اثربخشی نظام سلامت کشور، همچنین سیاست گذاری و ساختارسازی استراتژیک و بلندمدت که منشا اکثر ناکامی ها و مشکلات بیمه سلامت هستند بیاندیشند، دل مشغول تامین مالی هستند. این گرفتاری ذهنی و عملی روزمره مانع کنار گذاشتن تفکر صندوق و حاکم کردن تفکر نظام بیمه سلامت می شود.