نابرابری در پرداختی بیمه های درمانی در ایران: طی دوره مطالعاتی 1390- 1396

نابرابری ها در نظام سلامت، که به عنوان تفاوت های افراد در بهره مندی از سلامت و تسهیلات آن تعریف می شود؛ از جمله عوامل تعیین کننده سلامت، در بین افراد و گروه ها به شمار می روند. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی وضعیت نابرابری در پرداختی بیمه های درمان در ایران طی سال های اخیر (دوره مطالعاتی 1390- 1396)، طراحی و انجام گردید.

مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر به صورت مقطعی در سال 1397 و با استفاده از داده های پیمایش ملی هزینه-درآمد خانوار که به صورت سالیانه توسط مرکز آمار ایران انجام می شود، طراحی و اجرا شد. در مطالعه حاضر، نابرابری در پرداختی بیمه های درمانی ایران طی سال های 1390 تا 1396 سنجیده شد. بدین منظور، متوسط هزینه های پرداخته شده خانوارها برای بیمه های درمانی و متوسط هزینه های خانوار به تفکیک دهک درآمدی محاسبه و به کمک منحنی های لورنز، ضریب جینی این هزینه ها استخراج گردید. در ادامه به منظور ارزیابی عدالت در پرداخت های بیمه ای، شاخص کاکوانی نیز محاسبه گردید.

متوسط شاخص جینی برای پرداختی بیمه های درمانی در بین خانوار شهری و روستایی در کل دوره مطالعه به ترتیب 0/34 و 0/47 بود. میزان شاخص کاکوانی در تمام دوره مطالعه برای مناطق روستایی، همواره مثبت (عادلانه) بوده، در حالی که مناطق شهری در سال های 1391-1393 منفی (ناعادلانه) بود. علاوه براین روند تغییرات متوسط شاخص کاکوانی در کل کشور از سال های 1390 تا 1392 کاهشی بوده که نشان دهنده روند ناعادلانه پرداخت های بیمه ای در سال های مذکور می باشد. اما در سال های 1393-1395 روند این تغییرات افزایشی بود.

 یافته های مطالعه حاضر نشان داد که وضعیت عدالت در میزان پرداختی های بیمه درمانی خانوارهای ایران به خصوص در مناطق شهری مطلوب نبوده؛ و لازم است جهت دستیابی به عدالت در پرداخت های بیمه درمانی خانوار، برنامه ریزان و سیاستگذاران، ضمن بازنگری در توزیع منابع در بخش بیمه ای کشور، از طریق باز توزیع منابع در مناطق شهری، در کنار ارتقای کیفی خدمات درمانی با پوشش بیمه ای مناسب، حفاظت مالی بیشتری را از خانوارهای ایرانی داشته باشند.