بعد چهارم در ایوان بزرگ تاق بستان

حجاری نقش برجسته های صخره ای از هزاره سوم ق.م در ایران رواج داشته است. در دوره ساسانی نقش برجسته ها از نظر فرم، ظرافت تراش، پرداختن به جزییات، ایجاد تزیین، نمایش موتیف های پوشاک و حتی به کار بردن نمادهای ایرانی و غیر ایرانی (یونانی)، از تمامی ادوار پیش از خود برتری و تنوع بیشتری می یابند. ایوان بزرگ تاق بستان دارای چهار صحنه با مضامین تاج ستانی، صحنه رزم انفرادی پادشاه، صحنه شکار و موسیقی و ضیافت در فضای داخلی و نمای بیرونی آن است. بیشتر پژوهشگران معتقدند که تمامی نقوش ایوان بزرگ متعلق به دوره خسرو دوم پادشاه ساسانی است. این نوشته در پی پاسخ به این پرسش است که نقوش ایوان بزرگ دارای چه معانی و رموزی و کارکرد ایوان چه بوده و بعد چهارم چگونه در آن تصویر شده است؟ هدف از این پژوهش تحلیل مضامین و شناسایی رموز نگاره های ایوان بزرگ و ایجاد پیوند معنایی میان صحنه-های گوناگون این اثر است. یافته ها حاکی از آن است که ایوان بزرگ، گور نمادین خسرو دوم و نقوش آن بیانگر روایتی از چهار مرحله از زندگانی خسرو دوم در چهار صحنه مختلف می باشد؛ این مراحل صحنه هایی از تاج ستانی تا مرحله مرگ پادشاه است. با این تفسیر بعد چهارم که تصویر نمودن زمان و حرکت و معنا در تصاویر می باشد، در ایوان بزرگ تاق بستان مشاهده می شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و داده ها از طریق منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است.