سلطه استعمار انگلیس بر مسلمانان سند و پنجاب تا شکل گیری پاکستان: علت ها و پیامدها

یکی از پیامدهای سیطره انگلیسی ها بر شبه قاره هند، گذشته از خاتمه بخشیدن به امپراتوری گورکانی (1526 1858م)، سلطه بر سند و پنجاب، به عنوان دو مرکز مهم استقرار مسلمانان شبه قاره بود. اهمیت فهم تحولات این دو منطقه که کشور پاکستان نیز بر بنیاد آن ها شکل گرفته، پرداختن به موضوع را ضروری می سازد. بر این اساس، کوشش شده با گردآوری داده ها به شیوه کتابخانه ای و نقد و بررسی آن ها، به پرسش های تحقیق درباره چگونگی سلطه استعمار انگلیس بر این مناطق و پیامدهای آن پاسخ داده شود. مطابق با یافته های تحقیق، انگلیسی ها با استفاده از مواردی چون: برقراری مناسبات تجاری و انعقاد معاهده های سیاسی، بهره گیری از اختلافات داخلی و سرانجام به کمک نیروی نظامی، بر این دو منطقه مسلط شدند؛ همچنین، سند و پنجاب تحت سلطه استعمار، از یک سو، در پیوند با وهابیت حجاز، شاهد رشد جنبش های پاک دینی با هدف پیراستن اسلام هند از عناصر التقاطی بود و از دیگر سو، شاهد نوسازی و پیدایش جریان غرب گرا بود که از طریق تعامل با انگلیسی ها، کشور پاکستان را به وجود آورد.