بررسی اثر منابع روشنایی بر سطح هوشیاری در یک محیط آزمایشگاهی

منابع روشنایی فلورسنت رایجترین منابع جهت تامین روشنایی در محیط های اداری می باشند و اخیرا منابع دیودهای منتشر کننده نور (ال ای دی) بعنوان گزینه روشنایی برای کاربردهای اداری مطرح شده اند و احتمال جایگزین شدن آنها با منابع فلورسنت در آینده وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه اثر منبع روشنایی فلورسنت و ال ای دی بر سطح هوشیاری افراد می باشد.

در این مطالعه مقطعی 28 نفر (8 زن و 20مرد) با میانگین و انحراف معیار سنی 7/4 ± 18/25 سال، بصورت داوطلبانه مشارکت داشتند. پیش از آزمون هدف مطالعه برای مشارکت کنندگان تبیین گردید. هر شرکت کننده در دو آزمون تحت نور چراغ فلورسنت و  هم چنین نور ال ای دی مورد دو سنجش (ارزیابی ذهنی آسایش بینایی و ارزیابی سطح هوشیاری) قرار گرفت. پرسشنامه بررسی روشنایی اداری برای ارزیابی ذهنی آسایش بینایی داوطلبان مورد استفاده قرار گرفت. هم چنین برای ارزیابی سطح هوشیاری شرکت کننده ها از دستگاه ثبت امواج مغزی (الکتروآنسفالوگرام) مدل نکسوس - 4 استفاده گردید. مطابق با راهنمای اندازه گیری روشنایی ایران میزان روشنایی هر یک از منابع روشنایی با استفاده از دستگاه لوکس متر تعیین گردید. جهت تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و هم چنین آزمون تی- تست با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 با سطح معناداری 05/0 استفاده گردید.

نتایج مطالعه نشان داد که تنها سوالات 2 (بطورکلی میزان روشنایی این اتاق راحت است)، 3 (رنگ لامپ این اجازه را به من می دهد تا کارهای مختلف را به راحتی انجام دهم) و 4 (رنگ پوست من در زیر نور این چراغ طبیعی به نظر می رسد) پرسشنامه بررسی روشنایی اداری اختلاف معناداری را در ارزیابی ذهنی آسایش بینایی ناشی از منابع نوری فلورسنت و ال ای دی نشان دادند. هم چنین در زمینه ترجیح دادن نور منابع روشنایی،  چراغ فلورسنت 83/66 امتیاز  و چراغ ال ای دی 83/51 امتیاز را کسب نمودند. که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار بود. از نظر آسایش بینایی نیز نور فلورسنت (1/68 امتیاز) در مقایسه با نور ال ای دی (33/67 امتیاز)، منبع نوری راحت تری قلمداد شد، ولی از نظر آماری اختلاف معنی داری بین این دو منبع روشنایی در این خصوص مشاهده نگردید. میانگین توان نسبی باندهای فرکانسی آلفا، بتا و گامای ثبت شده توسط الکتروانسفالوگرام افراد در مواجهه با منبع نوری ال ای دی نسبت به منبع نوری فلورسنت، بالاتر بود. بعلاوه، میانگین توان امواج آلفا و بتا ثبت شده برای دو منبع فلورسنت و ال ای دی به ترتیب برابر 154، 225، 223 و 241 میکرو ولت بود. که از لحاظ آماری اختلاف معنی دار بیان گردید.

مطالعه حاضر با رویکرد سنجش کمی و کیفی صورت پذیرفت که مطابق نتایج مشخص گردید که افراد مشارکت کننده نور حاصل از منابع روشنایی فلورسنت را بیشتر ترجیح می دهند و احساس بهتری را تحت مواجهه با نور فلورسنت در قیاس با نور منابع ال ای دی بیان داشتند. هم چنین روشنایی تامین شده توسط منابع ال ای دی اثر نامطلوبی در فرایند هوشیاری افراد نشان داد.