بررسی دیدگاه تفسیری فریقین در مصداق شناسی «حق معلوم» در آیه 24 معارج

در باره «حق معلوم» در آیه 24 معارج دیدگاه های مختلفی وجود دارد. برخی با استناد به نظر مشهور و با استشهاد به روایات، آن را غیر از زکات و برخی دیگر با مدنی شمردن این سوره و با استناد به ادله ای، آن را زکات دانسته اند. با توجه به تفاوت دیدگاه ها در مکی یا مدنی بودن این آیه، در باره زکات، سه دیدگاه: واجب، غیرواجب و تفصیلی؛ اعم از واجب و غیرواجب وجود دارد. دستاورد این پژوهش، پس از بررسی دیدگاه های مربوطه، آن است که مفسران بین معنای اصطلاحی و لغوی زکات، خلط کرده اند. در این میان دو دیدگاه زکات واجب و اعم از واجب و غیرواجب نادرست به نظر می رسد. آیه در صدد بیان این نکته است که پرداخت های مالی؛ اعم از إعطا، انفاق، صدقه، خمس و زکات، برای پالایش انسان از رذایل اخلاقی است.