چالش ها ، فرصت ها و اثرات سیاسی فضای مجازی در نظام جمهوری اسلامی ایران

امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک ناپذیری از زندگی انسان ها تبدیل شده و با سرعت شتابان، تمامی شیون و عرصه های زیست بشر را تحت تاثیر قرار داده است این رسانه ها، فضای مناسبی را برای معرفی داشته های فردی/جمعی فراهم ساخته و همچنین ابزار و امکان مقابله با جنگ نرم دشمن را نیز در خود جای داده است. بنابراین، با فراهم شدن فضای ارتباط اجتماعی مجازی، فرهنگ های سنتی، دینی و خرده فرهنگ ها نیز مجال عرض اندام یافته و امکان تحقق سلطه فرهنگی مورد نظر غرب بیش از پیش در حال رنگ باختن است.. فضای مجازی با هر تعریف و تعبیری، قلمروی وسیع و رو به رشد است. هر روز در آن شاهد نوآوری و ورود نرم افزارهای جدید هستیم که با توجه به نیازهای کاربران طراحی و ساخته می شود، این فضا به محل و محملی برای پاسخگویی به نیازهای ارتباطی و عرضه تولیدات تبدیل شده است. عموما وقتی که صحبت از فضای سایبری و مجازی می شود، قریب به اتفاق ما متوجه سایت ها و صفحات وب می شویم حال آنکه این فضا بسیار گسترده و وسیع است که مهمترین ابعاد آن عبارتند از شبکه های خبری و اجتماعی مجازی چند لایه، بازی های آنلاین، آموزشگاه های الکترونیک، اتاق های گفتگو، بانک های اطلاعاتی دیجیتال و... که در کنار سایر تولیدات فرهنگی مثل فیلم ها و انیمیشن ها که با کمک ابزارهای رایانه ای، سطح و فرآیندهای جدیدی پیدا کرده اند. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم، نه تنها همه ما از کاربران فضای مجازی و ابزارهایی با هوش مصنوعی شده ایم، بلکه فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی، تاثیرات خود را بر محیط، رفتارها، باورها و روابط اجتماعی ما برجای گذاشته و می گذارد و چاره و گریزی جز پذیرش آن نیست. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای مواجهه با آن، شناخت دقیق این پدیده با همه ابعاد به خصوص فرصت ها  و تهدیدات است تا بتوانیم آگاهانه به سراغ آن برویم. این امر نیازمند کسب یک سری مهارت است که اصطلاحا به آن سواد رسانه ای اطلاق می شود. همچنین لازم است مسیولان امر به جای رها کردن این محیط بسیار مهم و تاثیرگذار در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه، نسبت به هدایت و فرصت سازی از آن اندیشه ای جدی و راهبردی داشته باشند و برنامه ریزی های دیگری که موضوع این بحث نیست. بنابراین روشن است که این حجم گسترده از تحولات دایمی، فرصت ها و تهدیدهای فراوانی نیز با خودش به همراه دارد. در مقاله پیش رو به چالش ها و فرصت های فضای مجازی در نظام جمهوری اسلامی ایران خواهیم پرداخت.امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک ناپذیری از زندگی انسان ها تبدیل شده و با سرعت شتابان، تمامی شیون و عرصه های زیست بشر را تحت تاثیر قرار داده است این رسانه ها، فضای مناسبی را برای معرفی داشته های فردی/جمعی فراهم ساخته و همچنین ابزار و امکان مقابله با جنگ نرم دشمن را نیز در خود جای داده است. بنابراین، با فراهم شدن فضای ارتباط اجتماعی مجازی، فرهنگ های سنتی، دینی و خرده فرهنگ ها نیز مجال عرض اندام یافته و امکان تحقق سلطه فرهنگی مورد نظر غرب بیش از پیش در حال رنگ باختن است.. فضای مجازی با هر تعریف و تعبیری، قلمروی وسیع و رو به رشد است. هر روز در آن شاهد نوآوری و ورود نرم افزارهای جدید هستیم که با توجه به نیازهای کاربران طراحی و ساخته می شود، این فضا به محل و محملی برای پاسخگویی به نیازهای ارتباطی و عرضه تولیدات تبدیل شده است. عموما وقتی که صحبت از فضای سایبری و مجازی می شود، قریب به اتفاق ما متوجه سایت ها و صفحات وب می شویم حال آنکه این فضا بسیار گسترده و وسیع است که مهمترین ابعاد آن عبارتند از شبکه های خبری و اجتماعی مجازی چند لایه، بازی های آنلاین، آموزشگاه های الکترونیک، اتاق های گفتگو، بانک های اطلاعاتی دیجیتال و... که در کنار سایر تولیدات فرهنگی مثل فیلم ها و انیمیشن ها که با کمک ابزارهای رایانه ای، سطح و فرآیندهای جدیدی پیدا کرده اند. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم، نه تنها همه ما از کاربران فضای مجازی و ابزارهایی با هوش مصنوعی شده ایم، بلکه فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی، تاثیرات خود را بر محیط، رفتارها، باورها و روابط اجتماعی ما برجای گذاشته و می گذارد و چاره و گریزی جز پذیرش آن نیست. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای مواجهه با آن، شناخت دقیق این پدیده با همه ابعاد به خصوص فرصت ها  و تهدیدات است تا بتوانیم آگاهانه به سراغ آن برویم. این امر نیازمند کسب یک سری مهارت است که اصطلاحا به آن سواد رسانه ای اطلاق می شود. همچنین لازم است مسیولان امر به جای رها کردن این محیط بسیار مهم و تاثیرگذار در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه، نسبت به هدایت و فرصت سازی از آن اندیشه ای جدی و راهبردی داشته باشند و برنامه ریزی های دیگری که موضوع این بحث نیست. بنابراین روشن است که این حجم گسترده از تحولات دایمی، فرصت ها و تهدیدهای فراوانی نیز با خودش به همراه دارد. در مقاله پیش رو به چالش ها و فرصت های فضای مجازی در نظام جمهوری اسلامی ایران خواهیم پرداخت.