تاملی بر نسبت آموزش و پرورش و حقوق کودک

گستردگی مضامین حقوقی مطرح شده در پیمان نامه بین المللی حقوق کودک موجب ارتباط تنگاتنگ آن با نهادها و فعالیت های مختلف اجتماعی مرتبط با کودک شده است، از جمله مهم ترین نهاد یا فعالیت اجتماعی که اغلب کودکان تقریبا همه روزه با آن مواجهه متقابل دارند، آموزش و پرورش است که بررسی ارتباط آن با حقوق کودک اهمیت دارد. بر این اساس در مقاله حاضر، با مروری تحلیلی بر متون نظری و گزارش های پژوهشی موجود در ادبیات حوزه حقوق کودک، الگویی تفسیری از نسبت چندگانه بین نظام آموزش و پرورش و پیمان نامه حقوق کودک ارایه و دلالت هایی برای ارزیابی عملکرد مدرسه از چشم انداز حقوق کودک استنباط شده است. طبق نتایج این بررسی، بین آموزش و پرورش و حقوق کودک ارتباطی سه وجهی برقرار است: آموزش و پرورش حق کودک است؛ آموزش مدرسه ای ابزار تامین حقوق کودک است؛ آموزش و پرورش موضوع پایش حقوق کودک است. سومین وجه این ارتباط، تاکیدی است بر لزوم ارزیابی عملکرد مدرسه از چشم انداز حقوق کودک. از بین 41 ماده مربوط به حقوق کودک در پیمان نامه، حق مشارکت، عدم تبعیض، دفاع و دادرسی، حفاظت از خشونت، رعایت منافع عالیه، حریم خصوصی، آزادی بیان و امنیت، از جمله حقوق اساسی هستند که می توانند معیار ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش و به طور خاص، مدرسه در رعایت حقوق کودک و عمل به پیمان نامه بین المللی باشند.