بررسی سبک شناسی نسخه خطی منحصربفرد جوامع الانشای حسین هروی

جوامع الانشاء اثر حسین هروی مهمترین کتاب دیوانی باقی مانده از عصر سلطان حسین بایقرای ثانی است. از خلال این اثر منشیانه میتوان تحولات دستگاه دیوان سالاری و مسایل مترتب بر آن را در واپسین دوره عصر تیموریان شناسایی کرد. این اثر آگاهیهای ادبی و تاریخی ارزشمندی از اوضاع دیوانی پرآشوب اواخر عهد تیموری که در زمره بارورترین ادوار فرهنگی در طول عصر تیموریان نیز به شمار میرود,پیش روی خواننده میگذارد. نسخه منحصر به فرد جوامع الانشاء که تکنسخه آن به در کتابخانه نورعثمانیه ترکیه نگهداری میشود,تاکنون به زیور طبع آراسته نشده و از 4301 شماره هویت حسین هروی (صاحب اثر) جز همین نام چیزی دیگر نمیدانیم,زیرا نام و نشانی از او در هیچیک از متون آن عصر دیده نمیشود. بررسی خصایص سبکی این اثر نشان میدهد مقدمه نامه ها سرشار از آرایه های ادبی و انواع و اقسام صنایع بیانی و بدیعی است و متن نامه ها اندکی سادهتر از آغاز نامه هاست. مهمترین ویژگی های زبانی جوامع الانشاء وفور لغات ترکی و مغولی و عربی و اصطلاحات و عبارات و جمعهای مکسر عربی است. ادبیت نامه ها نیز مرهون استفاده نویسنده از انواع کنایات و سجع و موازنه و جناس و واج آرایی و تضاد و تنسیق الصفات و امثال و اشعار فارسی و عربی و تلمیحات است. در حیطه مختصات فکری نیز جبرباوری و مشرب صوفیانه صاحب اثر در تعدادی از نامه ها مشهود است.