اثر محلول پاشی نانواکسید روی بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت تنش خشکی

به منظور بررسی اثر نانواکسید روی بر عملکرد و برخی ویژگی های فیزیولوژیک گندم در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال 1397 به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل فاکتور اول تنش خشکی در سه سطح (35 ، 60 و 85 درصد ظرفیت زراعی)، فاکتور دوم ارقام گندم (میهن، حیدری، سای سونز و گاسگوژن) و فاکتور سوم شامل محلول پاشی با نانواکسید روی در سه سطح (عدم کاربرد نانو اکسید روی، 5/0 و 1 گرم در لیتر) بود. محلول پاشی نانواکسید روی در مرحله سه برگی انجام گرفت و سه روز بعد تنش خشکی به مدت یک هفته اعمال شد. محلول پاشی نانواکسید روی موجب افزایش میزان رنگدانه های فتوسنتزی، شاخص کلروفیل برگ، FV/FM، ارتفاع بوته، تعداد سنبله و وزن دانه گردید. تنش خشکی موجب کاهش شاخص کلروفیل (73/3 درصد)،  F0(79/60 درصد)، Fv (18/11 درصد)، FV/FM (68/2 درصد)، افت میانگین ارتفاع بوته (93/15 درصد)، وزن خشک کل (27/16 درصد)، وزن خشک ریشه (18/46 درصد) و تر ریشه (32/8 درصد) و نیز عملکرد دانه (59/15 درصد تعداد دانه و 93/11 درصد وزن دانه) شد. همچنین محلول پاشی نانواکسید روی و آبیاری در شرایط کنترل موجب بهبود شاخص کلروفیل (01/151 درصد) و میزان فلورسانس فتوسیستم دو در طول فصل رشد (62/78 درصد) و افزایش عملکرد دانه گندم (39/338 درصد تعداد دانه و 62/361 درصد وزن دانه) در شرایط کم آبی گردید. بین ارقام مورد مطالعه بیش ترین میزان F0 (5/233) و FM (44/756) مربوط به رقم میهن و کم ترین میزان کلروفیل (944/20)، F0 (0/34)، FM (28/362) و FV/FM (458/0) مربوط به رقم حیدری بود. تحت تنش خشکی، میزان وزن هزار دانه در ارقام حیدری (35/155 درصد) و گاسگوژن (60/32 درصد) نسبت به شرایط کنترل کاهش یافت. در بین ارقام، رقم میهن به تنش خشکی متحمل تر بود. از نظر عملکرد دانه در شرایط بدون تنش، ژنوتیپ حیدری به عنوان برترین ژنوتیپ شناخته شد.