ترکیب و واژه سازی در زبان ترکی آذربایجان بر اساس انگاره نظری سامعی

این پژوهش در تلاش برای بررسی روش های طبیعی واژه سازی در زبان ترکی آذربایجان است و با رویکردی علمی به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته است و در این راستا از رویکردهای آوایی، نحوی و معناشناختی حاکم بر این فرایند نیز غافل نبوده است. سامعی (2016) پژوهشی در مورد فرایند ترکیب و واژه سازی در زبان فارسی انجام داده است، که این انگاره، منبع الهام این پژوهش بر روی زبان ترکی آذربایجان بوده است. البته پژوهشگران، آثار علمی فراوانی در مورد ساخت واژه و فرایند واژه سازی در زبان های فارسی و انگلیسی ارایه داده اند؛ اما به نظر می رسد که نظر سامعی (2016) و کاربرد متغیرهای 'x' و 'y' از طرف ایشان قابل پیاده سازی بر روی زبان های دیگر از جمله زبان ترکی است. فقدان چنین پژوهشی را در زبان ترکی به وضوح می توان احساس کرد. پژوهش حاضر با بهره گیری از نظریه سامعی (2016) بر آن است که بتواند تحقیق مشابهی را در مورد زبان ترکی آذربایجان انجام داده و چگونگی فرایند ترکیب و واژه سازی زبان ترکی را بر اساس انگاره نظری سامعی تبیین نماید. الگوهای مختلفی معرفی شده اند که نکته اصلی مورد توجه در طراحی این الگوها، قابلیت پیاده سازی آن ها در ترکیب ها و مدخل های واژگانی زبان ترکی آذربایجان بوده است؛ در برخی از آن ها متغیر 'x' پیش تر قرار گرفته و در برخی دیگر متغیر 'y'، و این تقدم و تاخر در قرارگیری متغیرها با درنظر گرفتن ساختارهای واژگانی زبان ترکی بوده است. این پژوهش، واژه ها و ترکیب های مختلف را مورد واکاوی قرار داده و درست همانند اثر سامعی، آن ها را با زنجیره نحوی متناظرشان مقایسه کرده است. نتیجه تحقیق توانسته فرایند واژه سازی زبان ترکی را با نشان دادن متغیرهای واژه ساز در زبان ترکی معرفی نماید.